Jeśli nie wiesz czym jest staking i delegacja zapraszam cię do części pierwszej, w której trochę więcej piszę na ten temat. Znajdziesz tam również szczegóły dotyczące delegacji w projektach takich jak Cardano, Binance Smart Chain, Solana i Terra:
Pamiętaj, że staking pozwala pomnażać ilość posiadanych tokenów projektu, a ewentualne zarobki zależą już od ceny tych tokenów w momencie sprzedaży.
Artykuł poprowadzi cię przez proces delegacji, jednak nie jest poradą inwestycyjną, decyzje o zakupie konkretnych kryptowalut i korzystaniu z danych portfeli musisz podjąć sam.
Przypomnijmy, że w tej serii zajmiemy się najlepszymi sposobami, czyli takimi, które działają w sposób zdecentralizowany, który całkowicie kontrolujemy, dlatego nie będzie tutaj np. giełd. Skupimy się także na portfelach przeglądarkowych, które oprócz stakingu pozwalają na komunikację z DApps więc nie trzeba zapisywać kolejnych kluczy jeśli zechcesz komunikować się ze zdecentralizowanymi aplikacjami sieci.
Przy większej liczbie tokenów możesz delegować do kilku walidatorów!
Avalanche
Avalanche jest ciekawym projektem, ale na pierwszy rzut oka staking może wydawać się dość skomplikowany, zwłaszcza dla nowych użytkowników kryptowalut i jest w tym trochę prawdy. O ile delegacja zajmuje trochę więcej czasu wcale nie jest aż tak trudna, choć zdecydowanie wymaga większej uwagi niż zazwyczaj.
W Avalanche walidatorzy blokują swoją stawkę na określony czas, im dłużej, tym więcej zarobią. W momencie, w którym użytkownik zablokuje AVAX w stakingu nie może wcześniej odzyskać tokenów! Jeśli ktoś blokuje na rok, AVAX będą zablokowane na rok. Dodatkowo każdy walidator może przyjąć tylko czterokrotność własnego stake od delegatorów, więc jeśli walidator stakuje minimalnie potrzebne 2000 AVAX może przyjąć od delegatów tylko dodatkowe 8000 AVAX.
Podobnie wygląda delegacja. Minimalnie potrzeba 25 AVAX na P-CHAIN (Avalanche posiada 3 łańcuchy) i należy je zablokować na minimum 2 tygodnie lub maksimum rok, przy czym nie możemy stakować dłużej niż nasz walidator. Oznacza to, że jeśli węzeł pół roku temu zaczął okres rocznego stakingu, możemy delegować maksymalnie na pół roku.
Nasze AVAX są zablokowane na określony przez nas czas np. 1 miesiąc i nie możemy ich odzyskać wcześniej. Nasz stake i nagrody, które zarobimy trafią do nas wraz z zakończeniem okresu delegacji.
Roczny zwrot ze stakingu AVAX wynosi około 9%, a w stakingu znajduje się ponad 62% podaży (dane Staking Rewards).
Jak stakować AVAX?
1. Wejdź na stronę https://wallet.avax.network i utwórz nowy portfel (lub importuj stary).
2. Jeśli posiadasz Ledger wybierz „Access wallet” i Ledger.
3. Podczas tworzenia portfela pamiętaj o zapisaniu frazy seed!
4. W portfelu musisz przejść do zakładki „Earn”.
5. Aby delegować potrzebujesz minimum 25 AVAX na łańcuchu P-CHAN.
6. Jeśli twoje AVAX są na X-CHAIN/C-CHAIN wejść najpierw w zakładkę „Cross Chain”.
7. Jako „Source Chain” wybierz X lub C Chain, jako „Destination Chain” - P Chain i prześlij ponad 25 AVAX (pamiętaj o opłatach).
8. Następnie wróć do zakładki „Earn” i kliknij „Add delegator”.
9. Wybierz walidatora i określ szczegóły takie jak data końcowa (nie możesz stakować dłużej niż twój walidator) oraz kwota i adres do nagród (może być ten sam - „use this wallet”).
10. Następnie potwierdź klikając „Confirm”, sprawdź wszystkie dane jeszcze raz i wyślij transakcję klikając „Submit”.
I to wszystko, od teraz zarabiasz AVAX.
Każdy portfel zakłada się bardzo podobnie i należy podążać za instrukcjami aplikacji oraz zapisać frazę seed. Podobnie z delegacją, zawsze znajduje się w zakładkach o takich nazwach jak „Earn”, „Stake” lub „Delegate”.
Jak wybrać walidatora Avalanche?
Wybór walidatora musi być przemyślany. Jeśli oddelegujemy do walidatora na długi czas, a on się nie spisze, nie otrzyma nagród, a my wraz z nim! Oznacza to, że jeśli z różnych powodów jego wydajność znacząco spadnie nie tylko nie zarobisz, ale nie będziesz miał dostępu do swoich AVAX do czasu, aż zostaną odblokowane. Zdecydowanie warto wybierać poważnych walidatorów w Avalanche, można sprawdzić ich na stats.avax.network.
Warto wybrać walidatorów z wysokim własnym stake oraz czasem online (uptime), można też korzystać ze sprawdzonych firm profesjonalnie zajmujących się walidacją.
Jak długo czeka się na pierwszą nagrodę?
Nagrody za staking AVAX otrzymamy wraz z naszą stawką w określonym przez nas czasie. Jeśli delegujemy na rok, nagrody otrzymamy za rok.
Ryzyko stakowania AVAX
W Avalanche nie ma slashingu, więc nic nie ryzykujesz oprócz utraty płynności na czas blokady i nagród w wyniku złego zachowania walidatora.
Cosmos
W przypadku Cosmos sprawa jest znacznie prostsza. Jest to dość standardowa delegacja z czasem unbondingu 21 dni. Oznacza to, że po zakończeniu stakingu musisz odczekać 3 tygodnie, aby znów móc przesyłać ATOM.
W przypadku Cosmos walidatorzy otrzymują opłaty oraz nagrody inflacyjne. Cały proces delegacji ATOM jest banalnie prosty, można to robić z wielu świetnych portfeli, my zajmiemy się delegacją z portfela Keplr.
Aktualne zwroty wynoszą około 10% rocznie. 66% podaży znajduje się w stakingu.
Jak stakować ATOM?
1. Po pierwsze pobierz rozszerzenie przeglądarkowe Keplr. Linki znajdziesz tutaj.
2. Po dodaniu rozszerzenia możesz założyć portfel na kilka sposobów. Jak zawsze najlepszym jest fraza seed i Ledger. Aby założyć nowe konto wybierz „Create New Account”.
3. Następny krok to zapisanie frazy seed (możesz wybrać 12 lub 24 słowa), wybór nazwy konta (dowolna) i ustalenie hasła.
4. Po potwierdzeniu frazy możesz przejść do portfela i przesłać środki klikając „Deposit” (adres ATOM zaczyna się od "cosmos" i znajduje pod twoją nazwą lub po kliknięciu „Deposit”).
5. Gdy ATOM pojawią się na koncie kliknij „Stake”, zostaniesz przeniesiony na stronę https://wallet.keplr.app
6. Tam wybierasz walidatora klikając na „Manage”, następnie „Delegate”, wpisujesz liczbę ATOM, zatwierdzasz transakcję i to wszystko!
Przy pomocy portfela Keplr może komunikować się z aplikacjami Cosmos, a także delegować w innych łańcuchach sieci Cosmos w ten sam sposób.
Jak wybrać walidatora Cosmos?
W tym momencie tylko pierwszych 125 walidatorów otrzymuje nagrody więc musi to być jeden z nich. Walidatora można wybrać właściwie dowolnie, można kierować się prowizją oraz ilością zablokowanych ATOM przez samego walidatora (ang. Self Bonded), ponieważ określa ona jego zaangażowanie. Szczegóły dotyczące każdego znajdziesz na www.mintscan.io/cosmos/validators.
Najlepiej jednak wybierać tych mniejszych, aby zwiększać decentralizację, ale nie najmniejszych z za niskimi prowizjami. Może się też zdarzyć, że delegując do topowych nie otrzymamy airdropu nowego projektu.
Jak długo czeka się na pierwszą nagrodę?
Nagrody przychodzą od razu, jednak trzeba je manualnie odbierać. Można odbierać nagrody np. co tydzień i wrzucać je znów w staking, oczywiście o ile delegujemy wystarczająco, aby opłacało się wykonywać transakcję.
Ryzyko delegacji ATOM
Ryzyko w Cosmos jest i nazywa się slashing. W zależności od przewinień walidatora nasze tokeny mogą oberwać. Możemy stracić 0.01% naszych ATOM jeśli walidator zbyt długo jest offline i 5% jeśli podpisze 2 bloki w tym samym czasie (tzw. double-signing).
Elrond
Elrond jest projektem dość świeżym w porównaniu do tych już opisanych w obu częściach, zwłaszcza jeśli chodzi o ekosystem on-chain. Próg wejścia w wyniku wzrostu ceny EGLD jest dość wysoki, a jednocześnie niski, bo wymaga tylko 1 EGLD. Na ten moment ryzyka slashingu jeszcze żadnego nie ma, ale ma zostać wprowadzone w fazie 4.
EGLD można stakować za pomocą aplikacji mobilnej Maiar, która dostępna jest w języku polskim. Co więcej, EGLD możemy kupić bezpośrednio w aplikacji dzięki integracji z Ramp oraz Moonpay. Aplikacja Maiar będzie w przyszłości pozwalać także na komunikację z DApps Elrond takimi jak giełda Maiar, dzięki wbudowanej funkcji Wallet Connect.
Aktualnie można zarabiać około 12% rocznie, a w stakingu jest zablokowane 60% podaży.
Jak stakować EGLD?
1. Linki do aplikacji możesz znaleźć na naszej tej stronie i skorzystać z darmowych $10 w EGLD używając naszego linku. Nic nie tracisz rejestrując się z naszego linku, a dodatkowo pomagasz stronie.
2. Po zainstalowaniu aplikacji podążaj za instrukcjami i utwórz nowy portfel (lub importuj jeśli już posiadasz portfel EGLD).
3. Podaj swój numer telefonu i kod afiliacyjny, jeśli jest niewypełniony możesz użyć naszego kodu: ipiu77trmp
4. Następnie podążaj za krokami w aplikacji z sekcji „Tutaj zacznij” (Ustaw PIN, kopię zapasową, czyli fraza seed).
5. Po przesłaniu lub zakupie EGLD wejdź w opcję „Zarabiaj”, następnie „Stejkuj” i wybierz walidatora.
6. Gdy już wybierzesz waldiatora, wprowadź kwotę i potwierdź transakcję.
Jak wybrać walidatora Elrond?
Jeśli chodzi o wybór walidatora w sieci Elrond można właściwie wybrać dowolnie. Możesz zaufać tym zweryfikowanym i kierować się tym, co zawsze, czyli czasem online, prowizją itp. Jeśli masz sporo EGLD możesz delegować do wielu walidatorów.
Więcej o walidatorach znajdziesz na explorer.elrond.com/validators.
Jak długo czeka się na pierwszą nagrodę EGLD?
Nagrody są rozsyłane raz dziennie. Możesz je odebrać w każdej chwili lub od razu re-delegować (o ile opłata nie przewyższa nagrody).
Ryzyko delegacji EGLD
W tym momencie nie ma żadnego ryzyka związanego bezpośrednio z delegacją. Jedynym ryzykiem może być czas „odstejkowania”, czyli unbonding, który trwa 10 dni.
Polygon (MATIC)?
Polygon jest pierwszym projektem w naszej serii, który pozwala na delegacje z wykorzystaniem portfela MetaMask. Walidatorzy w sieci Polygon są wybierani w ramach procesu aukcji, który odbywa się w regularnych odstępach czasu. Ci wybrani uczestniczą jako producenci bloków i weryfikatorzy. Delegacja odbywa się poprzez wallet.polygon.technology/staking i ma miejsce w sieci głównej Ethereum.
Polygon jest też projektem, który wygląda jakby miał najniższy próg wejścia, ponieważ nie ma minimum, jakie można stakować, a 1 MATIC kosztuje w okolicach $1, jednak walidator może ustalić własne reguły co do wysokości akceptowanej minimalnej delegacji, a koszty transakcji Ethereum skutecznie zwiększają ten próg i warto mieć je na uwadze decydując się na MATIC.
Aktualne nagrody wynoszą nieco ponad 11%, a 28% podaży znajduje się w stakingu.
Jak stakować MATIC?
1. Po pierwsze potrzebujesz MetaMask. Nasz poradnik powinien wszystko wyjaśnić:
2. Następnie przejdź na wallet.polygon.technology/staking i połącz się z portfelem, na którym powinieneś już posiadać MATIC (pamiętaj, że musisz posiadać MATIC w głównej sieci Ethereum).
3. Następnie możesz wybrać walidatora i kliknąć „Delegate”.
4. Wybierasz kwotę i wysyłasz dwie transakcje; zatwierdzenie i delegacja (pamiętaj o opłatach ETH).
To wszystko. Delegacja MATIC jest prosta, jednak opłaty Ethereum sprawiają, że raczej jest to zabawa dla tych, posiadających większe kwoty.
Jak wybrać walidatora MATIC?
W przypadku MATIC liczy się jak zawsze prowizja, która ma wpływ na nasze zarobki oraz podpisane “Checkpointy”. “Punkty kontrolne” to po prostu zestaw bloków, który jest weryfikowany przez walidatorów.
Jak długo czeka się na pierwszą nagrodę MATIC?
Nagrody MATIC są rozsyłane co Checkpoint i można je odebrać, o ile oczywiście się to opłaca. Checkpoint trwa około 40 minut.
Ryzyko delegacji MATIC
MATIC ma slashing, więc istnieje ryzyko utraty części tokenów, np. gdy walidator podwójnie podpisuje Checkpoint. Dodatkowo unbonding trwa około 9 dni.
Algorand
Jako pewnego rodzaju bonus dodamy tutaj Algorand. W tej sieci nie występuje jednak żadna delegacja. Algorand można stakować po prostu trzymając ALGO na własnym adresie. Nie ważne na jakim portfelu, może być portfel sprzętowy, ponieważ KAŻDY adres w sieci Algorand zarabia nagrody. Nie trzeba delegować, stakować, przebywać online itp. Wystarczy przesłać ALGO na własny adres i zarabiać (giełdy też otrzymują ALGO, ale to czy je dystrybuują do klientów zależy już od zasad danej giełdy).
Więcej o ALGO pisaliśmy tutaj:
Podsumowanie
Za nami 9 projektów, które umożliwiają nam delegację. Delegacja jest bardzo prosta i pozwala nieźle pomnażać tokeny, bo jak już wiesz, zarobki "w gotówce" zależą od wartości tych tokenów w momencie sprzedaży.
W kolejnej części zajmiemy się nominacją w Polkadot i Kusama. Następnie przejdziemy do stakingu Ethereum i poznamy kolejne projekty umożliwiające delegację.
