DeFi nigdzie się nie wybiera i warto analizować potencjał tego rynku, zwłaszcza że wiele projektów znajduje się już bardzo daleko od swojej rekordowej ceny. Wybór najlepszych tokenów DeFi nie jest prosty, ani oczywisty. Każdy może mieć inne zadanie, inaczej wpływać na projekt, a jego cena może zależeć od różnych czynników.
Dzięki zarządzaniu, którego dziś głównie unikamy wymieniając ciekawe/inne/rewolucyjne wykorzystania, projekt może w każdej chwili zmienić swoje przeznaczenie dodając lub usuwając funkcje, które zrewolucjonizują podejście do niego i przyniosą ogromny napływ kapitału… albo wręcz przeciwnie.
Artykuł nie jest poradą inwestycyjną i należy wykonać własny research na temat każdego z wymienionych dziś tokenów przed ewentualną inwestycją. Ryzyko i w ogóle.
Oczywiście nie przedstawię tutaj kompletnej listy projektów, ze względu na ich liczbę, a także dlatego, że… nie znam wszystkich. Krótko opiszemy, zaledwie kilka przykładów tego, na co można zwracać uwagę wykonując własne badanie rynku i co w dłuższym terminie może przynieść owoce w postaci zarobku, choć jak zawsze w przypadku kryptowalut, wcale nie musi.
Jeśli uważasz, że pominąłem jakiekolwiek ciekawe wykorzystanie lub rewolucyjne podejście, daj znać na Twitterze (mój link obok profilu autora, zapraszam).
Tokeny DeFi, które oferują „coś więcej”
SUSHI
Uniswap jest najwyżej sklasyfikowanym projektem DeFi więc zaczniemy od jego rywala (pomijając LINK, który choć jest kluczowy dla DeFi, bardziej wpisuje się w dział „Wyrocznie”). Tokeny UNI pełnią funkcję jedynie zarządzającą i spekulacyjną. Uniswap V3 jest największą DEX na rynku i nie można z tym dyskutować, problem w tym, że posiadacze UNI nie czerpią z tego tytułu żadnych korzyści.
W przypadku SushiSwap jest odwrotnie, ale zacznijmy od krótkiego wyjaśnienia co i jak.
Uniswap jak i SushiSwap pobierają opłaty za wymianę. Uniswap V3 pozwala te opłaty dostosować, ale Uniswap V2 i większość pul V3 nadal korzysta z prowizji 0.3%, która trafia do dostawców płynności. W taki sposób zarabiają i równoważą ryzyko związane z Impermanent Loss.
SushiSwap działa podobnie, prowizja 0.3% również występuje, jednak ma mały “twist”. 0.05% z każdej wymiany trafia do posiadających i stakujących SUSHI, którzy chcąc otrzymywać część zysków, blokują SUSHI i otrzymują w zamian xSUSHI, które zarabia odsetki.
W taki właśnie sposób, w przypadku SUSHI, zarabiają zarówno dostawcy płynności, jak i stakujący, którzy na moment pisania otrzymują około 10% rocznie w postaci “dywidend” generowanych w czasie rzeczywistym. Stopa zwrotu waha się ze względu na to, iż zależy od obrotu.
Cały mechanizm sprawia, że dostawcy płynności są nieco odpychani, ponieważ zarabiają aż 16.6% mniej niż na Uniswap (przy podobnym wolumenie), ale za to jest spora zachęta do posiadania i stakowania SUSHI, a także do używania SushiSwap. W końcu stakując SUSHI, chcemy wygenerować jak najwięcej opłat.
W teorii brzmi to fajnie, w praktyce zarobki zależą od obrotu, a ten SushiSwap ma znacznie mniejszy niż Uniswap. Nie zmienia to jednak faktu, że SUSHI ma praktyczne i bardzo ważne wykorzystanie. Kupując SUSHI nie tylko stawiamy na to, że cena wzrośnie, ale też na to, że wzrośnie obrót i adopcja protokołu, a nasze stakowane tokeny będą zarabiać więcej.
JOE i ASTRO
Postaram się nie powtarzać podobnych mechanizmów, ale warto wspomnieć tutaj o największej giełdzie Avalanche i jednej z największych DEX na rynku pod względem obrotu.
Trader JOE jest niemal kopią mechanizmu SushiSwap jeśli chodzi o sJOE, jednak wprowadza dodatkową opcję, jaką jest staking w różnych pulach odpowiadających za różne aktywności.
sJOE działa jak xSUSHI, tyle że wypłaca nagrody w stablecoinach, co jest ciekawą i bardzo istotną zmianą. rJOE pozwala brać udział w przedsprzedażach, natomiast veJOE będzie pozwalał (ponieważ jeszcze nie działa) na zwiększone zyski z farmingu.
Bardzo podobnie będzie działać token giełdy Astroport na Terra, która rośnie jak na drożdżach, tyle że wprowadzi kolejne usprawnienia. Dzieli opłaty w różnym stosunku pomiędzy dostawców płynności, a stakujących ASTRO w różnych pulach.
xASTRO, który będzie pozwalał zarabiać część opłat, jest inspirowany xSUSHI, natomiast vxASTRO, to z kolei koncept „ve” działający również w JOE, który stał się ostatnio bardzo popularny. Dlaczego? Na to pytanie odpowie nam kolejny projekt.
CRV
Curve to największy protokół DeFi na rynku pod kątem zablokowanej wartości (TVL). Jego główną funkcją są wymiany stabilnych względem siebie par tokenów, które dzięki algorytmom Curve mają znacznie głębszą płynność.
Token CRV ma bardzo ciekawe zastosowanie. Dostawcy płynności podobnie jak na każdej innej giełdzie wpłacają tokeny do puli, jednak wysokość nagród, jakie otrzymują jest ustalana przez zarządzanie, które w przypadku Curve jest absolutnie kluczowe.
veCRV, jest tokenem, który pozwala głosować nad tym, która pula będzie otrzymywać największe zachęty dla płynności, czyli największe nagrody. veCRV jest blokowane na różny okres czasu, aż do 4 lat, co usuwa CRV z obiegu na ten czas. Znaczna większość CRV jest blokowana na 4 lata.
Cały mechanizm pozwolił na rozwinięcie się wielu innych protokołów i doprowadził do powstania tzw. “Curve Wars”.
CRV ma kluczowe znaczenie dla dostawców płynności i projektów, które przekupują głosujących nagrodami w zamian za odpowiednie głosowanie. Ciekawy mechanizm, który znacznie wpływa (a przynajmniej powinien) na wartość CRV i daje mu bardzo ważne znaczenie.
BNT
Lista zawierająca DeFi na Blokpres bez Bancor? Co to, to nie. Bancor już niedługo wprowadzi 3 wersję swojego protokołu, która zrewolucjonizuje wiele aspektów DEX. Już aktualna wersja sprawiła, że Bancor stał się kluczowym źródłem płynności dla wielu tokenów i projektów DAO.
Dlaczego BNT jest wyjątkowy? Ponieważ jest absolutnie kluczowy dla całego funkcjonowania protokołu. Pomijając system zarządzania, giełda pozwala dostarczać płynność tylko jednym tokenem, który zawsze jest sparowany z BNT.
BNT stanowi jedyną parę każdego tokena w pulach Bancor, a do tego ubezpiecza użytkownika od Impermanent Loss. Jednostronna płynność i ubezpieczenie IL sprawia, że różnica między stakingiem a dostarczaniem płynności niemal zanika, co sprawia, że posiadacze BNT są tymi, którzy czerpią zyski z całości protokołu. W Bancor występuje także spalanie tokenów dzięki płynności posiadanej przez protokół, o której nie będziemy się w tym artykule rozpisywać. Więcej o Bancor tutaj.
Po wprowadzeniu V3, Bancor może stać się kluczową giełdą rynku, ponieważ rozwiąże jeden ze swoich kluczowych problemów, jakim są wyższe niż na innych giełdach opłaty.
O wersji trzeciej i oferowanych usprawnieniach przeczytasz tu:
O ile SushiSwap dzięki mechanizmowi xSUSHI mocniej zachęca do używania giełdy i generowania opłat, Bancor zachęca do dostarczania płynności dzięki zwrotom i ochronie przed IL oraz do generowania opłat, które trafiają do stakujących. Co więcej, wysokie zachęty nie mają dużego wpływu na podaż, mocno niwelowaną przez wspomniane spalanie dzięki POL (Protocol Owned Liquidity).
RUNE
Z RUNE jest bardzo ciekawa sytuacja. Podobnie do Bancor ubezpiecza przed Impermanent Loss i jest jedynym aktywem, z którym sparowane są tokeny w pulach. Tyle że Bancor jest ograniczony do Ethereum, L2 Ethereum, których wsparcie ma nadejść wraz z wersją trzecią i ewentualnie innych sieci, np. Avalanche, czy Moonbeam, o ile zdecyduje się na nie rozwinąć.
ThorChain pozwala w sposób zdecentralizowany wymieniać kryptowaluty z różnych sieci, bezpośrednio łącząc BTC z LTC i DOGE i daje możliwość zarobku na natywnych aktywach wielu sieci "odciętych" od DeFi.
Kluczowa rola RUNE w tej wymianie jest jedną kwestią, ponieważ podobnie do BNT, to właśnie RUNE stanowi parę każdej puli. Drugą jest to, że ThorChain to także łańcuch bloków, w którym RUNE służy do pokrywania opłat i zabezpieczania jego wartości, co daje mu kolejne kluczowe wykorzystanie.
O ThorChain więcej pisałem nie tak dawno temu. Przeczytanie artykułu pomoże zrozumieć rolę RUNE i jego wykorzystanie:
Z nadejściem ery multichain takich sieci jak Cosmos, czy Polkadot, coraz więcej tokenów DeFi, oprócz pełnienia roli zarządzającej będzie wykorzystywane do pokrywania opłat, spalania itd. Warto wykonać research na temat kilku takich projektów.
SNX
Synthetix jest projektem dość skomplikowanym i jeśli czytelnicy, którzy dobrnęli aż tutaj będą chcieli poznać głębiej ten projekt, stworzę artykuł, który zagłębi się w to jak on działa. Jak zwykle dajcie znać na Twitterze, czy interesuje was przewodnik po Synthetix ;)
SNX jest podstawą działania protokołu, który pozwala na handel aktywami syntetycznymi.
Najprościej mówiąc; posiadacze SNX stakują swoje tokeny, czym dodają płynność całej sieci. Staking to proces, który niejako przekształca token SNX w połączone zabezpieczenie, którego ilość definiuje jak duży rozmiar może osiągnąć rynek. Stakowanie pozwala, wybić sUSD, które może być wykorzystane do handlu aktywami przez dowolnego inwestora.
Cała płynność sUSD jest używana jako zabezpieczenie, które pozwala handlować bez poślizgu. Tzw. “nieskończona płynność” Synthetix jest ograniczona właśnie poprzez wartość sUSD w sieci, a ta ograniczona jest przez kapitalizacje SNX.
Jak już wspomniałem wyjaśnienie działania projektu wymaga całego artykułu. Jedyne co warto na dzień dzisiejszy zapamiętać to, że SNX jest kluczowy dla działania Synthetix, a jego staking pozwala zarabiać opłaty, które trafiają do protokołu oraz nagrody inflacyjne.
Warto mieć też na uwadze, że staking SNX jest obarczony ryzykiem i nie jest dla każdego.
JEWEL
Na sam koniec wspomnę o DeFi Kingdoms, które proponuje ciekawe, alternatywne podejście do zdecentralizowanej giełdy, która przybiera formę… gry. Bardzo ciekawy projekt, który łączy DEX z rozgrywką.
Wiele funkcji nadal znajduje się w fazie rozwoju, ale pokazuje, że w przypadku zdecentralizowanych finansów programistów ogranicza jedynie ich wyobraźnia, a w przyszłości dominować będą jeszcze inne koncepcje niż dziś.
Oczywiście dominować dla użytkowników detalicznych, którzy będą mogli zarabiać na DeFi być może nawet nie wiedząc, że zarabiają na DeFi… Podejście oferowane przez DeFi Kingdoms jest ciekawe, ale też nie dla wszystkich. Profesjonaliści nie chcą marnować czasu na “granie” tylko szybko przenosić płynność i wymieniać tokeny, co nie zmienia faktu, że JEWEL musi się tutaj znaleźć, zwłaszcza że przypadkowo ostatnio pojawił się na jego temat artykuł na Blokpres :O. Niesamowity zbieg okoliczności…
Sam JEWEL oprócz podstawowych funkcji jest używany do rozgrywki, zakupu bohaterów, mających formę NFT, a już niedługo będzie używany do pokrywania opłat na łańcuchu DFK Chain, w sieci Avalanche. Czekamy…
Podsumowanie
Zakończy ten artykuł tak jak się zaczął: DeFi nigdzie się nie wybiera i warto analizować potencjał tego rynku.
Mnóstwo tokenów straciło ponad 80% od swojego ATH i wydaje się, że kilka z nich jest poniżej swojej wartości już dziś (co nie oznacza, że nie spadną niżej… witamy w krypto). Nigdy jednak nie wiadomo jaka sieć osiągnie sukces i które projekty z tej sieci wybiją się jako liderzy.
Twoim zadaniem jest szczegółowa analiza każdej tokenomiki i znalezienie tych najlepszych według ciebie. Powodzenia.
