. . .

Najpopularniejsze Projekty Płynnego Stakingu Ethereum

Rafał avatar
Rafał   2023-01-13 16:16

Po niedawnym ogłoszeniu możliwości uruchomienia wypłat Ethereum każdy projekt płynnego stakingu ETH przeżył swoją “mini-hossę”. W tym tekście przyjrzymy się kilku projektom płynnego stakingu, temu jak działają, jak wygląda ich udział w rynku i do czego używane są ich natywne tokeny. 

Ethereum płynny staking LSD

W mediach społecznościowych znajdziemy głosy mówiące o tym,  że odblokowanie możliwości wypłat w aktualizacji “Shanghai” źle odbije się na płynnym stakingu. Choć niczego nie można wykluczyć, umożliwienie wypłat może mieć efekt odwrotny, ponieważ wiele osób porzuci swoje wątpliwości co do tego kiedy i czy w ogóle, możliwość wyjścia ze stakingu zostanie zaimplementowana. 

Jednak efekt Shanghai nie tylko powinien być pozytywny, ale nawet “musi” być. Ethereum ma najniższy na rynku stosunek tokenów w obiegu, do tych, które są zablokowane w stakingu i wypłaca całkiem niezły zysk. To naturalnie zachęci do stakowania, jakby nie patrzeć, najbardziej rozwiniętej, najpewniejszej i posiadającą największą adopcję platformy smart kontraktów na rynku. 

Staking MessariŹródło: twitter.com/ThorHartvigsen/status/1609546386504290305 ; Messari

Nie możemy też zapomnieć, że umożliwienie wypłat nic nie zmienia w stakingu proponowanym przez Ethereum. Nadal potrzeba wiedzy technicznej oraz sporej inwestycji 32 ETH wymaganej do uruchomienia walidatora, zarabianiu na stakingu i zabezpieczaniu sieci.

Zwykli użytkownicy nie poświęcą 45 tys. USD na coś, czego nie umieją robić… Bardzo więc możliwe, że płynny staking Ethereum nie tylko pozostanie w grze, ale może nawet wzmocnić swoją pozycję i doprowadzić, do czegoś, co dzieje się już od pewnego czasu, a mianowicie “wojen LSD”, czyli rywalizacji protokołów płynnego stakingu, o jak największy udział w rynku.  

Dzisiaj przyjrzymy się bliżej kilku największym graczom narracji Liquid Staking Derivatives (LSD).

Artykuł nie stanowi porady inwestycyjnej. Zawsze wykonaj własny research.

Czym jest Płynny Staking Ethereum?

Płynny staking Ethereum ma swoje wady i zalety, jak wszystko. Dziś skupimy się na projektach, które oferują tego typu usługi, jednak zanim do nich przejdziemy, oto krótkie wprowadzenie do tego czym w ogóle jest płynny staking.

Płynny staking polega na wpłaceniu kryptowaluty ETH do smart kontraktów, które następnie “delegują” posiadane tokeny do wybranych walidatorów. Walidatorzy mogą być wybierani przez projekt, DAO lub dołączać w sposób zdecentralizowany. Pomysłów jest mnóstwo, o czym przekonasz się w tym artykule. Co ważne, walidatorzy w większości przypadków nie mają bezpośredniego dostępu do tych tokenów, więc nie mogą ich “ukraść”.

Projekty oferujące takie możliwości pozwalają każdemu, bez względu na posiadaną ilość ETH dołączyć do stakingu, zarabiać nagrody i przy okazji zabezpieczać sieć. Są elementem nieco centralizującym Ethereum, jednak ich ilość oraz możliwości zarządzania i działania jako DAO zmniejszają niekorzystne efekty. Niestety dla przeciwników Ethereum wcale nie są aż tak złe jak się je przedstawia (co nie znaczy, że nie mają wad). 

Każdy projekt LSD opiera się o instrumenty pochodne ( D = Derivatives), czyli tokeny, które wpłacający otrzymują w zamian za depozyt ETH. Reprezentują one udziały w całej puli i pozwalają używać ich w DeFi, zamieniać na giełdach oraz oczywiście odebrać wpłacone ETH wraz z nagrodami (gdy już wejdzie w życie możliwość wypłat).

Każdy projekt może proponować własne rozwiązania oraz własne tokeny, które służą do zarządzania lub innych celów, które w tym artykule poruszymy.

Projekty płynnego stakingu Ethereum

Aktualnie projekty płynnego stakingu posiadają aż 6,542,034 z 15,967,598 stakowanych ETH. 

Płynny staking ETHdefillama.com/lsd

Absolutną dominację ma Lido, z ponad 74% ETH (w płynnym stakingu, nie ogólnie w stakingu Ethereum). Druga jest giełda Coinbase posiadająca 15.8% udział. Reszta musi gonić. Dziś krótko opiszę kilka widocznych na powyższej grafice projektów, aby przybliżyć ich działanie, oferowane zwroty oraz ewentualnie natywne tokeny.

Graf nie uwzględnia giełd Kraken, czy Binance, oraz innych projektów, które również mają spory stake, ponieważ nie oferują tokenów wpisujących się w narracje LSD. Coinbase tak - cbETH.

Lido DAO

Nie można zacząć inaczej. Lido jest największym projektem płynnego stakingu ETH na rynku. Niemal 4.9 mln ETH przebywające w Lido mówi samo za siebie. Lido stanowi 25.87% wszystkich walidatorów Ethereum.

DAO jest zarządzane przez posiadaczy tokenów LDO, którzy odpowiadają za wiele istotnych spraw, ale najważniejszą jest wybór operatorów węzłów, którzy będą odpowiedzialni za utrzymanie walidatorów (1 węzeł może odpowiadać za wiele walidatorów) i poprawny udział w konsensusie.

Aktualnie w Lido jest 29 niezależnych operatorów. Lido pobiera 10% prowizji od nagród, która trafia po równo do operatorów oraz do DAO. Lido rozkłada stake w miarę równomiernie pomiędzy zaakceptowanych przez posiadaczy LDO operatorów.

Lido płynny staking ETHwww.rated.network/o/Lido?network=mainnet&view=pool

Wpłacając ETH do Lido, otrzymuje się w zamian stETH, czyli wspomnianą reprezentację stakowanego ETH (LSD). stETH działa w systemie rebase, co oznacza, że nagrody zarabiane przez posiadaczy stETH (minus ewentualne kary ze slashingu oraz prowizje) są im przydzielane stale poprzez zwiększenie ilości stETH przez nich posiadanych. Przez ten system wiele projektów DeFi ma problem lub po prostu nie wspiera stETH. Z tego powodu powstał wrapped stETH, czyli wstETH, który nie działa w systemie rebase, a jego wartość po prostu rośnie (gdyż z czasem może odebrać więcej bazowych tokenów).

Aktualnie roczny zwrot na płynnym stakingu stETH wynosi 4.7%. 

Więcej o Lido pisałem tutaj:

Lido

Lido, mimo iż jest liderem, może (NIE MUSI) najbardziej ucierpieć po uruchomieniu wypłat. Głównie dlatego, że jest najbardziej centralizującym staking elementem sieci. Poza tym, choć posiadacze LDO głosują w DAO i jak najbardziej jest to system mogący działać w sposób zdecentralizowany, trzeba wiedzieć ile osób tak naprawdę kontroluje większość głosów, czyli tokenów. Jest to niestety zaledwie kilka osób. Z czasem Lido będzie dążyć do zmian, co już widać w propozycjach na forum, jak choćby ta.

Z Lido nie jest jednak aż tak źle jak się to przedstawia, co pokazuje choćby 29 operatorów (nie 1 jak jest często sugerowane), ale może być znacznie lepiej.

Coinbase?

Pozwólcie, że cbETH od Coinbase pominiemy. Nie jest to projekt, który wpisuje się w tę narrację najlepiej z wiadomych przyczyn. Napiszę tylko, że użytkownicy mogą “wrappować” stakowane poprzez giełdę ETH i uzyskać cbETH. Prowizja ze stakingu ETH na Coinbase wynosi 25% i jest najwyższa z całej listy, ale jest to propozycja najłatwiejsza dla “Kowalskiego”, który może po prostu kliknąć kilka razy w aplikacji i stakować. 

Dodam także, że w smart kontraktach cbETH istnieje funkcja “Blacklist”, która  może wykluczyć dowolny adres z możliwości przesyłania, wybicia i spalenia cbETH.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o cbETH, po informacje odsyłam tutaj.

Rocket Pool

Rocket Pool to największy rywal Lido. Stosuje inne, bardziej zdecentralizowane podejście, ale wymaga od operatorów węzłów posiadania tokenów RPL, które w tym wypadku mają dodatkowe wykorzystanie.

Ponad 354 tys. ETH zostało już wpłacone do Rocket Pool, a w obrębie projektu działa niemal 2000 operatorów.

Operatorzy Rocket Pool mogą dołączyć bez żadnych zezwoleń jednak wymagane jest pokrycie 50% wymaganej opłat w ETH. Każdy walidator Rocket Pool musi więc zdeponować 16 ETH, a pozostałe 16 ETH otrzymuje z puli. Dodatkowo każdy walidator musi utrzymywać co najmniej 10% wartości (z 16 ETH) w tokenach RPL, które działają jak ubezpieczenie w razie slashingu. Maksymalnie opłaca się stakować aż 150%. W zamian walidator zarabia dodatkowe nagrody w RPL, o ile wartość jego RPL jest wyższa niż 10% wartości 16 ETH! Istnieje tu ciekawe, teoretyczne powiązanie RPL - ETH. 

Niedługo wejdzie w życie nowa pula wymagająca tylko 8 ETH depozytu od walidatora, co ma jeszcze bardziej zmniejszyć próg wejścia i zwiększyć liczbę operatorów.

Nagrody w przypadku węzłów wynoszą na moment pisania niemal 7%, ze względu na 15% prowizje (wyższa niż w przypadku Lido) oraz dodatkowo 9% rocznie w RPL.

Jeśli chodzi o użytkowników, to nagrody wynoszą 4.16%. Są niższe niż w przypadku Lido ze względu na wyższą prowizję pobieraną przez Rocket Pool, która trafia do operatorów.

Wpłacając ETH do puli otrzymuje się w zamian rETH, reprezentację części posiadanej puli. rETH nie jest tokenem rebase, a więc jego wartość wraz z nagrodami wrasta. Z czasem, jak pula rośnie, 1 rETH pozwala odebrać większą ilość ETH, które zarabiane są przez walidatorów w zamian za udział w konsensusie. Oczywiście odebrać ETH można gdy wypłaty zostaną uruchomione.

Natywnym tokenem Rocket Pool jest RPL, który służy jako zastaw walidatorów ubezpieczający użytkowników od slashingu, jest używany w zarządzaniu, jako zastaw w Oracle DAO, a jego 5% inflacja stanowi zachęty dla odpowiedniego wykonywania wszystkich tych obowiązków.

Rocket Pool wypłaca mniej niż Lido, ale stawia bardziej na decentralizację i pozwala więcej zarabiać operatorom, a przy okazji ma mechanizm, który ogranicza ewentualny wpływ slashingu na nagrody.

Więcej o Rocket Pool w tym artykule na Blokpres:

Rocket Pool

StakeWise

Aktualnie StakeWise posiada 82 678 ETH co czyni go trzecim pod względem (mniej lub bardziej) zdecentralizowanych LSD. 

Posiada dwutokenowy mechanizm sETH2 oraz rETH2, który rozdziela tokeny stakowane od nagród. sETH2 to reprezentacja tokenów, które otrzymują użytkownicy stakujący ETH, natomiast rETH2, to reprezentacja zarobionych nagród.

StakeWise pobiera 10% prowizji, która trafia do operatorów, a aktualne APR za staking wynosi 4,47%. Oczywiście w obiegu jest token SWISE, który wykorzystywany jest w DAO oraz jako zachęta do dostarczania płynności w pulach.

Już niedługo ma mieć miejsce “przesiadka” na całkiem nowy system - V3, który będzie polegał na zdecentralizowanych skarbcach, tworzonych dowolnie przez grupy lub pojedynczych operatorów i dla których wybijane będą nowe LSD - osETH.

StakeWise staking
stakewise.medium.com/stakewise-v3-announcement-9e4fe73abdf2

osETH ma być zabezpieczony dodatkową ilością ETH, która ma chronić użytkowników kupujących osETH na rynku przed ewentualnymi karami za slashing. Nie chroni jednak wybijających osETH, którzy po prostu wpłacają do skarbców więcej ETH, które działa jak ubezpieczenie.

Kupienie osETH na giełdzie jest więc relatywnie bezpieczne, o ile slashing nie będzie zbyt wysoki, a wybijanie osETH wiąże się z ryzykiem slashingu + wymaga wpłaty większej liczby ETH stanowiących bufor.

Posiadacze tokenów SWISE będą mogli jednak także zabezpieczać wybijających osETH, których przed stratami bronić ma właśnie stakowane w tym systemie SWISE, który w zamian ma otrzymywać część prowizji protokołu.

Będzie więc tu działać mechanizm wzajemnych ubezpieczeń i różnego rodzaju zachęt, które mają równoważyć dane ryzyko. W teorii brzmi ciekawie, zobaczymy jak z praktyką…

Po więcej informacji o wersji trzeciej zapraszam na blog projektu stakewise.medium.com.

Frax

Jednym z nowych graczy LSD jest Frax Finance, który proponuje jeszcze inne podejście niż te, które poznaliśmy do tej pory.

Frax stosuje model, w którym jest w stanie wypłacać niemal dwa razy więcej niż inne projekty LSD, bez zastępowania nagród własnym tokenem. Wszystkie nagrody są zarabiane w ETH i są w pełni uzasadnione.

Walidatorzy Frax zarabiają tyle, co wszyscy inni. Nie są traktowani wyjątkowo przez konsensus Ethereum. Jak więc można płacić niemal dwa razy więcej? 

Frax robi to poprzez zastosowanie dwóch tokenów. Użytkownik wpłaca ETH i otrzymuje w zamian frxETH, który działa jak wrapped ETH. Frax stakuje (niemal) wszystkie wpłacone tokeny, ale posiadacze frxETH nie są uprawnieni do nagród.! W każdej chwili mogą jednak stakować otrzymane w zamian frxETH, co wiąże się z pozyskaniem drugiego z tokenów - sfrxETH. To właśnie ten drugi odpowiada za nagrody stakingowe Ethereum i to jego posiadacze otrzymują całość zarobku.

Dlaczego jednak ktoś miałby nie stakować frxETH skoro już je wpłaca? Ponieważ jako forma wrapped Ether, frxETH może być używany w DeFi, np. w pulach płynności, które Frax mocno zachęca. W takich pulach także można zarabiać, więc może się okazać, że yield na giełdzie jest większy niż w stakingu ETH (choć w innych tokenach). Powstaje pewnego rodzaju gra o balans. Jeśli zysk w DeFi jest niski, więcej osób będzie stakować i nagrody dla posiadaczy sfrxETH maleć. Jednak im więcej frxETH nie stakuje, tym wyższe są nagrody dla stakujacych. 

To oznacza, że w najgorszym razie, czyli gdy wszyscy stakują, Frax wypłaca mniej więcej tyle, co inne projekty, ale im więcej osób decyduje się wykorzystać frxETH gdzie indziej, tym wyższe nagrody dla sfrxETH.

Aktualnie do Frax zdeponowano już ponad 55 tys. ETH, natomiast stakowane jest tylko 24.6 tys.

Frax oferuje najwyższy yield na poziomie 7,4%, natomiast jako najnowszy gracz w tym segmencie rynku jest bardziej ryzykowny oraz bardziej scentralizowany, ze względu na brak możliwości dołączania nowych, zewnętrznych operatorów.

Aktualnie Frax pobiera podobnie do innych projektów 10% prowizji, której 80% ma trafiać do posiadaczy FXS (veFXS), a 20% do funduszu ubezpieczającego na wypadek slashingu. W przyszłości ten model ma zostać zmieniony, gdy tylko Frax umożliwi zewnętrznym operatorom udział w stakingu.

Więcej o Frax dowiesz się z tych artykułów:

Frax 

frxETH 

Ankr, StaFi i inni

Cztery krótko opisane w tym artykule projekty są najważniejszymi graczami na rynku lub takimi, którzy mogą zyskiwać znaczny udział dzięki swojemu ciekawemu, wyróżniającemu się podejściu. Oczywiście nie oznacza to, że nie ma innych projektów.

Warto tu wspomnieć projekt Ankr, który zapewne już niedługo zostanie wyprzedzony przez Frax pod względem zablokowanego ETH (Ankr 56.4 tys. ETH). Ankr jest projektem płynnego stakingu dla wielu różnych projektów. Minimalna wymagana wpłata użytkownika to 0.5 ETH, a zyski wynoszą 3.91%.

StaFi, także jest projektem ciekawym, choć dość małym w porównaniu do reszty. Aktualnie to nieco ponad 17 tys. ETH w stakingu. Co istotne, LSD od StaFi również nazywa się rETH, tak jak to od Rocket Pool… Warto o tym pamiętać.

Podsumowanie

Płynny staking jest ostatnio gorącym tematem na rynku kryptowalut. Ilość projektów oferujących takie usługi może rosnąć po uruchomieniu wypłat, które być może zostaną umożliwione już w marcu.

Aktualnie Lido jest kompletnym dominatorem, Rocket Pool stawia na większą decentralizację i znajduje większe wykorzystanie dla swojego tokena, Frax oferuje najwyższy zysk, a StakeWise rozwija ciekawą wersję trzecią. Te cztery rozwiązania wydają się być najważniejsze w perspektywie najbliższego czasu, co nie znaczy, że konkurencji nie ma i nie pojawi się nowa…

Pozostaje nam czekać na uruchomienie wypłat ze stakingu i konsekwencje tego ruchu. Kto okaże się największym wygranym narracji LSD? Może to być... Curve (oraz Convex), ale o tym pisałem w poprzednim tekście.

 

Popularne