Stacks oferuje rozwiązanie, które w pewnym sensie wprowadza smart kontrakty do Bitcoina. Nie robi tego bezpośrednio, ponieważ w żaden sposób nie modyfikuje kodu Bitcoina, wręcz przeciwnie, Bitcoin nawet „nie zauważa”, że Stacks wykorzystuje go jako swoją warstwę bezpieczeństwa.
Co to Stacks?
Stacks jest łańcuchem bloków Layer 1 takim jak Bitcoin, ale korzysta z jego bezpieczeństwa. Do tego celu wykorzystuje konsensus Proof of Transfer (PoX), który działa między dwoma łańcuchami bloków.
Dodatkowo Stacks opracował własny język programowania o nazwie Clarity, a smart kontrakty tworzone w tym języku mają wgląd w stan Bitcoin i mogą zawierać logikę opartą na Bitcoinie. Stacks produkuje bloki w identycznych interwałach jak Bitcoin, czyli co 10 minut, jednak aby ktokolwiek chciał używać go do budowy i komunikacji z DApps wprowadzono tzw. mikrobloki, dzięki którym może skalować się niezależnie od Bitcoina.
Stacks pozwala na wszystko, na co pozwalają inne platformy smart kontraktów, a korzystanie z niego od strony użytkownika nie różni się od innych tego typu rozwiązań. Natywnym tokenem sieci jest STX. Stackerzy mogą zarabiać BTC, a górnicy Stacks otrzymują STX w zamian za BTC.
„Przewodnik po” to seria artykułów, która przedstawia działania różnych protokołów blockchain. Artykuł, jak każdy inny na Blokpres, w żadnym stopniu nie stanowi porady inwestycyjnej. Pamiętaj, że więcej informacji dotyczących projektu takich jak linki do stron, cena, kapitalizacja, dostępność na giełdach, portfelach itp. znajdziesz klikając na nazwę projektu w sekcji „W artykule” po prawej stronie (wersja desktop) i pod artykułem (wersja mobilna)
Jak działa Stacks?
Stan łańcucha Stacks jest zapisywany na łańcuchu Bitcoina. Czynność tworzenia nowego bloku Stacks pociąga za sobą wysłanie transakcji Bitcoin, która rejestruje hash bloku Stacks. Górnicy Bitcoina taką transakcję traktują dokładnie tak, jak każdą inną.
Dokładniej mówiąc token STX i stany kontraktów są wydobywane i weryfikowane przy użyciu reguł znanych i stosowanych przez węzły Stacks, nie węzły Bitcoin. Stan łańcucha jest zapisywany na Bitcoinie poprzez wysłanie transakcji. Każdy blok Stacks jest haszowany i ten hash jest zapisywany do łańcucha bloków Bitcoin za pomocą wyjścia OP_RETURN.
Czym jest Proof of Transfer (PoX)
W Stacks wyróżniamy dwa główne podmioty: górników i stackujących. Górnicy muszą wydać BTC, aby wykopać blok Stacks, w zamian zarabiają opłaty i nagrody. Stackujący blokują STX na określony czas i w zamian zarabiają BTC, które otrzymują bezpośrednio od górników.
Proof of Transfer jest zmodyfikowaną wersją mechanizmu Proof of Burn, w którym górnicy muszą „spalać” kryptowalutę bazową, aby móc brać udział w konsensusie. W PoX zamiast spalania aktywa bazowego łańcucha, który zabezpiecza sieć, czyli w tym wypadku BTC, górnicy (górnicy Stacks nie Bitcoina) muszą wnieść zabezpieczenie w postaci tej kryptowaluty i przesyłać je do innych uczestników sieci, aby zarabiać nagrody i opłaty.
Podobnie jak łańcuch PoW, łańcuch Stacks implementuje formę konsensusu Nakamoto, który w żaden sposób nie określa „ostateczności” bloków. Zamiast tego po prostu coraz trudniej jest cofnąć blok, ponieważ buduje się na nim coraz więcej kolejnych bloków. Podobnie do Bitcoina dłuższy łańcuch wygrywa też w Stacks.
źródło
Aby zostać górnikiem w sieci Stacks nie trzeba nawet posiadać pełnej kopii łańcucha. Jedyne co jest potrzebne to oczywiście oprogramowanie Stacks i BTC, które należy wysyłać, aby zgłosić swoją kandydaturę do zostania liderem w kolejnym cyklu i produkcji bloku.
Aby wydobyć blok, górnik Stacks przesyła transakcję „zgłoszenia bloku” w łańcuchu Bitcoin. Bitcoiny używane do licytacji górników są wysyłane na zestaw określonych adresów odpowiadających posiadaczom tokenów STX, którzy aktywnie uczestniczą w konsensusie.
Spośród wszystkich konkurujących górników, jeden zostanie wybrany w procesie sortowania kryptograficznego za pomocą ważonej funkcji losowej VRF. Oznacza to, że górnicy, którzy wysłali więcej BTC niż inni, mają większą szansę na wygraną. Zwycięski górnik otrzymuje prawo do stworzenia bloku i mikrobloków. Jeden blok Stacks jest tworzony w takim samym czasie jak blok Bitcoina. Za wydobycie bloku górnik otrzymuje opłaty transakcyjne oraz nagrodę 1000 STX, która maleje co 4 lata, aż do poziomu 125 STX.
Wszystkie mechanizmy Stacks sprawiają, że bloki zatwierdzone już na Bitcoinie są tak bezpieczne jak sam Bitcoin i atak na Stacks jest co najmniej tak trudny jak atak na Bitcoina. Co ważne, do kopania Stacks nie jest potrzebny żaden specjalistyczny sprzęt, ani blokowanie sporej stawki, jedynie potrzebne jest wydawanie BTC i komputer z dostępem do Internetu.
Mikrobloki
Jako że Bitcoin jest dość powolny Stacks wprowadził mikrobloki. Bloki Stacks i Bitcoina potwierdzane są w tym samym czasie, jednak w Stacks pomiędzy „anchor blocks”, czyli blokami zatwierdzonymi na BTC, występuje jeszcze różna liczba mikrobloków, które z „wysoką dozą pewności” pozwalają potwierdzić transakcję znacznie wcześniej. Za transakcje wydobywane w mikroblokach górnik, który wyprodukował mikroblok, otrzymuje 40% opłat, a górnik, który potwierdza mikroblok, czyli buduje swój blok na tym, otrzymuje 60% opłat.
Mikrobloki nie są jeszcze w pełni zaimplementowane i szybkość transakcji Stacks jest niestety dość niska.
Stacking
Stacking jest wbudowany jako smart kontrakt i wymagany przez mechanizm „dowodu transferu” (PoX). Górnicy, wysyłają 2 transakcje o równej wartości do 2 adresów powiązanych ze Stackerami.
Stacking pozwala na udział w konsensusie i postępuje w fazach zwanych „cyklami nagród”. W każdym cyklu zestaw adresów jest przetwarzany tak, że każdy adres Bitcoin w zestawie adresów otrzymujących nagrody (Stackerzy) jest przypisany do jednego bloku Bitcoin, w którym górnicy przekazują środki na adres nagrody, czyli otrzymują slot.
źródło
Podczas każdego cyklu nagród, który trwa 2000 bloków może znaleźć się tylko 4000 miejsc (czyli stackerów), ponieważ każdy górnik wysyła BTC w danym bloku na 2 adresy.
W związku z tym ograniczeniem istnieje minimalny próg, który określa ilość STX, którą trzeba zablokować, aby zająć jedno z miejsc. Ten próg jest dynamiczny i zależy od stosunku podaży STX uczestniczącej w stackingu. W tym momencie próg wynosi 100 000 STX za slot. 200 000 STX zablokowane w cyklu z takim progiem oznacza 2 sloty, 500 000 STX oznacza 5 slotów itd.
Oczywiście można uczestniczyć w pulach, które zbierają STX od wielu uczestników i dzielą się nagrodami (jest to po prostu delegacja).
STX
Natywnym tokenem sieci, który służy do stackingu, nagród dla górników (nie dla stackerów) oraz opłat w sieci i zasilania smart kontraktów.
Kryptowaluta STX ma z góry określoną przyszłą podaż, która osiąga około 1,818 mld STX w roku 2050 zgodnie z określonymi nagrodami dla górników i z wypuszczeniem tokenów:
Najmniejsza jednostka STX to jeden mikro-STX. 1 000 000 micro-STX tworzy jeden STX.
Jak zacząć ze Stacks?
Aby zacząć komunikować się z DApps zabezpieczonymi na Bitcoinie należy zainstalować portfel np. w formie rozszerzenia przeglądarki Hiro Wallet.
Jest to standardowy portfel, dzięki któremu możemy np. kupować NFT z aplikacji www.stacksart.com.
W przypadku chęci udziału w delegacji należy pobrać wersję desktopową portfela.
Proces tworzenia portfela wygląda tak samo jak w wielu innych sieciach. Należy pamiętać o zapisaniu frazy seed.
Podsumowanie
Stacks chwali się tym, że wprowadził smart kontrakty do Bitcoina i poniekąd jest to prawda. Choć tak naprawdę w Bitcoinie nic się nie zmieniło Stacks mocno korzysta nie tylko z bezpieczeństwa zapewnianego przez Proof of Work największej kryptowaluty świata, ale i wykorzystuje BTC do nagradzania stackujących.
Narracja „NFT na Bitcoinie” brzmi bardzo ciekawie i może być mocna. Chociaż nie do końca są to NFT bezpośrednio działające na Bitcoinie, co nie zmienia faktu, że są zabezpieczone przez BTC i to sprawia, że projekt Stacks może zyskać uznanie nawet wśród tych bardziej "zagorzałych fanów" Bitcoina.
