Fundamentalna Krypto-Analiza: TRON (TRX)

TRON to ekosystem blockchain, który zalicza się do grona platform smart kontraktów, a swoje działanie rozpoczął w 2018 roku. TRON Foundation, która czuwa nad projektem, została założona w 2017 r. przez jej aktualnego CEO, od którego musimy zacząć.

To jak ważną postacią dla TRON jest Justin Sun pokazuje oficjalna strona projektu, gdzie niemal cały dział „O nas” został poświęcony właśnie osobie założyciela. Nie bez powodu.

Justin to nie tylko jedna z najbardziej rozpoznawalnych osób związanych z kryptowalutami, ale też założycielem Peiwo i CEO przejętego przez TRON Rainberry, Inc. (popularny BitTorrent). Pochodzący z Chin przedsiębiorca nie tylko aktywnie promuje sieć, ale też nieustannie wspiera ekosystem TRX.

Fundamentalna Krypto-Analiza to cykl artykułów, w których skupiamy się na researchu projektów, analizie fundamentalnej, tym co stoi i czy w ogóle coś stoi, za wzrostem lub spadkiem ich ceny, jak wygląda ich rozwój oraz perspektywy. Niniejszy artykuł, jak wszystkie na Blokpres, nie stanowi porady inwestycyjnej. Mimo dołożenia wszelkich starań nie gwarantujemy poprawności danych zawartych w tym artykule. 

Czym jest i jak działa TRON?

TRON jest platformą smart kontraktów, której główną walutą jest TRX. Pozwala na tworzenie zdecentralizowanych aplikacji i NFT, ale w odróżnieniu np. od Ethereum, umożliwia także budowę natywnych tokenów, działających bez potrzeby wykorzystania maszyny wirtualnej TRON - TVM. Każde konto może stworzyć token w standardzie TRC-10, a koszt tego procesu to 1024 TRX. Tego typu tokeny są tańsze w przesyłaniu, ponieważ nie wymagają komunikacji ze wspomnianą maszyną wirtualną, czyli rozproszonym systemem operacyjnym TRON.

Oprócz wspomnianej możliwości, w sieci mogą działać smart kontrakty, tokeny TRC-20, kompatybilne z ERC-20 (Ethereum), oraz oczywiście NFT w standardzie TRC-721.

Od innych platform smart kontraktów TRON wyróżnia kilka ciekawych funkcji. Jedną z nich są „Punkty Przepustowości”. Umożliwiają one dokonywanie transakcji na TRON bez ponoszenia jakichkolwiek opłat. Każde konto, co 24 godziny otrzymuje maksymalnie 1500 punktów. Większa liczba transakcji wymaga ponoszenia niewielkich opłat, lub zwiększenia liczby punktów, które można uzyskać stakując TRX.

W TRON występuje także „Energia”. W przeciwieństwie do punktów przepustowości używanych w transakcjach energia reprezentuje ilość zasobów procesora zużywanych podczas realizacji smart kontraktu i na jej podstawie naliczane są opłaty. Nie jest “rozdawana”, ale można ją zdobyć stakując TRX.

TRON wykorzystuje mechanizm Delegated Proof of Stake. Wszyscy posiadacze TRX mogą zostać kandydatami na Super Przedstawiciela (SR) lub Super Partnera (SRPs). 

Aktualni SR: tronscan.org/#/blockchain/stats/srBlock

Każdy posiadacz TRX może głosować na kandydatów, wśród których zostanie wybranych 27 z największą ilością głosów (TRX). Zajmujący miejsca od 28 do 127 staną się Super Partnerami. SR są odpowiedzialni za produkcję bloków i przetwarzanie transakcji, za co otrzymują 16 TRX co blok. Topowych 127 walidatorów otrzymuje również 160 TRX w nagrodach do podziału zgodnie z ich stawką. Wszyscy kandydaci, Super Partnerzy i Super Przedstawiciele mają prawo do zgłaszania propozycji zmian w sieci TRON, jednak głosują tylko SR.

Kryptowaluta TRON (TRX)

Głównym tokenem sieci jest TRONIX (TRX). Aktualna podaż wynosi prawie 102 mld, z czego niemal 33% znajduje się w rękach Fundacji TRON. TRX jest podzielny, a najmniejszą jego jednostką jest 1 SUN. 1 TRX = 1000000 SUN.

TRX służy głównie do zabezpieczana sieci i opłat związanych z wybijaniem tokenów TRC-10 (wspomniane 1024 TRX) oraz zgłaszaniem się jako kandydat SR (9999 TRX). 

Dodatkowo TRX jest spalany w ramach opłat jeśli użytkownik nie posiada dość Energii lub Punktów Przepustowości uzyskanych ze stakingu. Większość standardowych transakcji TRX jest darmowa (wykorzystują wspomniane punkty), jednak do komunikacji z aplikacjami działającymi na TRON nadal wymagane jest TRX, pobierane w ramach opłaty i spalane w zamian za Energię potrzebną do przeprowadzenia operacji, o ile użytkownik nie posiada jej ze stakingu.

Aktualny kurs kryptowaluty TRON można sprawdzić na Blokpres:

TRON

TRX posiada niewielką inflację, choć ze względu na spalanie może być deflacyjny i co ciekawe przez ostatnie tygodnie jest. 

https://tronscan.org

Od 28 października (do 5 grudnia) codziennie usuwano z obiegu więcej niż wypłacano walidatorom (SR i SRP). Przez nieco ponad miesiąc spłonęło 86,304,947 TRX.

Kryptowaluta TRX dostępna jest niemal na każdej giełdzie. Projekt istnieje od wielu lat i nie ma żadnych problemów z dostępnością oraz płynnością.

Użyteczność i wykorzystanie

Największym wykorzystaniem TRON miały być oczywiście zdecentralizowane aplikacje, jednak sieć została świetnym centrum USDT oraz przesyłania wartości. To właśnie na TRON znajduje się większa część podaży topowego pod względem kapitalizacji stablecoina na rynku - USDT, jest to już niemal 40 mld. 

Sieć TRON rozwija się bardzo szybko, ale to samo można powiedzieć o niemal każdym projekcie w 2021 roku. 

Jako platforma smart kontraktów TRON nie uniknie porównań do podobnych sieci, a dla sporej części osób zaskoczeniem może być, że projekt założony przez Justina Sun nie wypada w wielu porównaniach źle...

https://tronscan.org

TRON w 2021 roku zanotował wzrost liczby kont o 264% do ponad 65 mln, co w porównaniu do innych sieci wygląda dość blado. Binance Smart Chain zyskał w tej samej statystyce grubo ponad 18000%, a Polygon niemal 93000%. Jednak warto mieć na uwadze całkiem inny punkt startowy. Zarówno BSC jak i Polygn zaczynały rok od znacznie niższej wartości. 1 stycznia BSC miał 651 tys. adresów, a Polygon 127 tys. podczas gdy TRON niemal 18 mln. 

Całkowita liczba adresów (nie użytkowników, tego nie da się stwierdzić) TRON jest tylko o około połowę mniejsza niż na bardzo popularnych w 2021 roku BSC i Polygon, a także stanowi 36% zarejestrowanych na Ethereum, największej z platform. 

W znacznie lepszym miejscu znajduje się TRON jeśli chodzi o ilość wykonywanych transakcji, których liczba w 2021 roku nie spadła poniżej 2 mln dziennie (oprócz pierwszych 12 dni roku, w których znajdowała się lekko poniżej 2 mln).

Na poniższej grafice można zobaczyć ilość transakcji TRON w porównaniu do wcześniej wspomnianych projektów (za ostatnie 2 miesiące).

Warto zaznaczyć, że to nie są puste transakcje. Na TRON przesyła się ogromną wartość, jedną z większych na rynku. W transakcjach na TRON przesyłane jest często grubo ponad 10 mld USD dziennie. Głębsze spojrzenie pokazuje jendak, że ponad 95% tej wartości to transfery jednego stablecoina - USDT. 

Ilość tworzonych adresów i transakcji pokazuje pewną popularność danej sieci, ale nie jest ani jedynym, ani najważniejszym wskaźnikiem, który decyduje o popularności projektu, jego sukcesie, potencjale i wysokości zysków inwestorów.

Inną ciekawą statystyką jest liczba kont aktywnie korzystających z sieci. W porównaniu do wspomnianych już BSC, Polygon i Ethereum, TRON wygląda… najlepiej w tej kwestii.

W ciągu ostatnich 2 miesięcy średnio z TRON korzystało 1,550,779 unikalnych kont dziennie, to niewiele lepiej (ale lepiej) niż Binance Smart Chain - 1,548,335 aktywnych adresów. W przypadku Ethereum i Polygon średnia wyniosła odpowiednio 607,807 i 362,246.

Powyższe dane on-chain, wraz z wieloma innymi, pokazują, że TRON nie należy do zapomnianych projektów, które są całkowicie pomijane i nieużywane. Codziennie na TRON powstaje ponad 100 tys. nowych kont.

Niestety, TRON nie wzbudza wielkiego zainteresowania jeśli chodzi o aspekt “platformy smart kontraktów” mającej za zadanie zapewniać jak najlepsze i użyteczne aplikacje, z których korzystać będą setki tysięcy osób. Dane wskazują, że użytkownicy wolą korzystać z aplikacji w innych sieciach.

TVL i DApps

Mimo iż całkowita zablokowana wartość w sieci TRON nie wygląda źle, trzeba podkreślić, że obejmuje ona zaledwie… 5 protokołów (tak naprawdę dwa projekty). Narzędzia analityczne nie śledzą każdej aplikacji działającej w danej sieci, ale nie zmienia to faktu, że na TRON po prostu nie ma wielu szeroko wykorzystywanych aplikacji.

Całkowita wartość zablokowana w protokołach TRON to 5.4 mld USD według DeFi Llama. Zgodnie z danymi bezpośrednimi ta wartość jest wyższa i wynosi około 8 mld USD w 5 protokołach. 

TRON znajduje się na 6 miejscu pod względem TVL, za Avalanche, ale przed Polygon. Różnica polega jednak na tym, że na Polygon działa 126 protokołów (śledzonych przez DeFi Llama), a na Avalanche 80…

Wartość zablokowana w DeFi może być jednak źle śledzona, a spadki (lub wzrosty) na rynku skutecznie zmieniają jej wartość. Tak czy inaczej, jest to kolejna statystyka, w której TRON nie wygląda źle, nawet biorąc pod uwagę małą liczbę protokołów.

Największą słabość projektu znajdziemy patrząc na liczbę użytkowników korzystających z DApps (Liczba użytkowników oznacza liczbę unikalnych adresów komunikujących się z aplikacją).

Dane Dapp Radar wskazują, że najpopularniejsza na TRON aplikacja SUNSwap w ciągu ostatnich 30 dni posiadała 90 tys. użytkowników. Drugie w zestawieniu JustLend, tylko 16,1 tys., a 5 najpopularniejszych aplikacji na TRON w ciągu ostatnich 30 dni miało razem 133 770 użytkowników. Czy to dużo? 

Z Uniswap V3 (Ethereum) skorzystało w ciągu ostatniego miesiąca ponad 286 tys. adresów. Giełda PancakeSwap działająca na Binance Smart Chain przyciągnęła aż 5 milionów adresów! Z SushiSwap na Polygon korzystało 179 tys. unikalnych adresów, a z Trader Joe na Avalanche 347 tys.

SushiSwap (wersja Polygon) i Uniswap V3 nie są najpopularniejszymi aplikacjami w swoich sieciach, a i tak przewyższają liczbą „użytkowników” wszystkie aplikacje TRON razem wzięte (według dostępnych danych). 

Patrząc na to, że projekt działa od lat, tak mała liczba wykorzystywanych aplikacji i liczba ich użytkowników może martwić.

Ogromny fundusz i BTTC 

Justin Sun w październiku br. zapowiedział utworzenie funduszu na rzecz rozwoju sieci TRON o wartości $1,111,111,111. Zazwyczaj takie fundusze bardzo pozytywnie odbijają się na projektach, możliwe więc, że TRON również na tym skorzysta, a w aplikacje wreszcie zostanie tknięte więcej życia.

Dodatkowo start minnetu BTTC może pozytywnie odbić się na projekcie, w końcu BTTC będzie wykorzystywał TRON do swojego działania i połączy TRON z innymi łańcuchami. 

Jak twierdzą twórcy, BitTorrent Chain (BTTC) to pierwszy na świecie heterogeniczny protokół interoperacyjności między łańcuchami, który wykorzystuje mechanizm Proof-of-Stake i wykorzystuje łańcuchy poboczne do skalowania smart kontraktów. Początkowo ma umożliwiać współpracę z publicznymi sieciami Ethereum, TRON i BSC.

Jaka przyszłość czeka TRON?

Będzie się dalej rozwijał, wspierany ogromnym marketingiem zapewnianym przez założyciela projektu i funduszem, o którym nadal nie wiadomo za wiele. Sieć jest liderem w emisji USDT oraz zapewnia właściwie darmowe transakcje, o ile nie korzystamy z aplikacji, a jak widać po danych, większość nie korzysta... 

Jednak największy problem TRON tkwi w tym, że w wielu kwestiach związanych typowo z platformami smart kontraktów został dawno prześcignięty i to przez mnóstwo projektów. Programiści nie wybierają TRON, ponieważ (na ten moment) nie daje im nic, co by ich zachęcało do budowania w tej sieci. 

Żyjemy w czasach, w których to właśnie deweloperzy decydują o tym, która sieć dostanie świetnie zaprojektowane aplikacje, z których ludzie chcą korzystać. Oczy większości nadal patrzą w kierunku Ethereum, jego rozwiązań L2 i ogromnego BSC, ale także szybko rozwijających się i oferujących nowe możliwości sieci Solana, Avalanche, Polkadot, NEAR, czy Cosmos. Wiele projektów po drodze zapewne doda wsparcie dla TRON, ale jak pokazują dane, nie zyskają tym wielkiego zainteresowania.

Warto też dodać, że smart kontrakty w TRON są pisane przy wykorzystaniu znanego z Ethereum języka Solidity, co w przeszłości było ogromnym plusem, ale teraz, staje się wręcz minusem. Inne sieci zyskują popularność, ponieważ programiści mogą coraz częściej pracować w co najmniej kilku językach, w tym bardzo lubianym Rust.

Podsumowanie

TRON zdecydowanie nie jest martwą siecią, wręcz przeciwnie, jest jednym z liderów pod względem wysyłanych transakcji o sporej wartości. Te transakcje nie wymagają dużych, a w wielu przypadkach żadnych opłat i są bardzo szybkie (3-sekundowe bloki). Niestety w tym momencie TRON nie jest zbyt dobrą platformą smart kontraktów, a wiele imponujących liczb sieci jest zawyżona przez ogromne wykorzystanie jednego tokena - USDT. 

Użytkownicy wykorzystują TRON głównie do przesyłania wartości w stablecoinach i jest to dobra podstawa do budowania lepszej przyszłości. Być może kiedyś blockchain TRON stanie się też bardzo dobrą opcją dla kolekcjonerskich NFT, DeFi i gier z mnóstwem użytkowników, które w najbliższym czasie będą napędzać inne sieci, jednak dziś, niemal cała największa konkurencja TRON wygląda w tych kwestiach znacznie lepiej.