Fungible
Fungible, czyli zamienny. Jest to koncepcja, która ma zastosowanie zarówno w świecie rzeczywistym jak i cyfrowym. Zamienność występuje gdy możemy zamienić jedno dobro, towar lub aktywa na drugie, gdzie dane dobro jest nieodróżnialne od drugiego. Dla przykładu jeden banknot 10 zł możemy wymienić na drugi banknot 10 zł i nie ma to znaczenia, który z nich mamy, ponieważ mają one taką samą wartość (oczywiście zakładamy, że nie są podrobione). Podobnie w przypadku złota. Można zamienić 1 gram czystego złota na inny 1 gram czystego złota i nie zauważymy żadnej różnicy, są po prostu takie same. Innym przykładem mogą być kryptowaluty.
1 Bitcoin jest wart 1 Bitcoin. To czy posiadamy takiego, czy innego Bitcoina, tego wykopanego wczoraj, lub 10 lat temu, nie ma żadnego znaczenia. Każdy Bitcoin jest taki sam i może być zamieniony na inny. To samo tyczy się innych kryptowalut w tym Ethereum i tokenów ERC20.
Non-Fungible
Więc co oznacza niezamienny? Niezamienność również występuje nie tylko w świecie cyfrowym. “Fizycznymi NFT” są np. karty baseballowe lub Pokemon. Różnią się one od siebie nie tylko wyglądem, ale i stanem fizycznym, czy datą produkcji, co w tym wypadku ma znaczenie. Te najstarsze są najrzadsze i przez to najdroższe. Innym przykładem mogą być rzeźby i obrazy, każdy jest wyjątkowy i niepodrabialny. O ile da się namalować “to samo”, to kopia nigdy nie będzie oryginałem.
W przypadku NFT jest podobnie. Każdy token niezmienny jest tworzony na łańcuchu bloków i zawsze można sprawdzić, czy jest oryginalny, kto go stworzył i kiedy. Każdy z nich jest unikalnym tokenem i nie może zostać bezpośrednio zamieniony na drugi, natomiast oczywiście mogą być przesyłane i sprzedawane. NFT mogą wyglądać tak samo np. być obrazem jpg, czy gif powielonym 20 razy, ale każdy jest innym, unikalnym tokenem na blockchainie. Co więcej, każdy NFT ma w danym momencie tylko jednego właściciela.
Dzięki temu, że dane są przechowywane na łańcuchu bloków można łatwo sprawdzić kto jest właścicielem danego NFT i kiedy zostało stworzone.
NFT na Ethereum
NFT mogą powstać na każdym blockchainie, który pozwala na programowanie inteligentnych kontraktów. Najpopularniejszą platformą, na której powstają tokeny niezamienne jest Ethereum. Każdy NFT posiada inne właściwości takie jak unikalny indentyfikator, opis, czy zdjęcie.
Na blockchainie Ethereum najczęściej stosowanymi standardami NFT są ERC721 i ERC1155.
ERC721 jest pierwszym standardem reprezentującym NFT. Został wykorzystany na przykład w grze CryptoKitties. Każdy token ERC721 jest powiązany z innym identyfikatorem, dzięki czemu każdy jest unikalny i ma jednego właściciela. Dzięki swoim właściwościom może być nawet używany do kryptograficznego zabezpieczenia prawa do własności samochodów, domów itp.
ERC1155 to standard stworzony przez projekt Enjin. Ma możliwość przechowywania tokenów, które są tokenami ERC20 (zamienne), ERC721 (niezamienne), lub obu jednocześnie w jednym smart kontrakcie. Dzięki ERC1155 można przetransferować wiele różnych NFT w jednej transakcji co przy standardzie ERC721 jest niemożliwe.
Ten standard jest idealny do stosowania w grach, gdzie naszymi tokenami niezamiennymi mogą być na przykład łuki, miecze i tarcze, a tokenami zamiennymi złoto, srebro lub strzały.
Gdzie przechowywać NFT
Tokeny niezamienne różnią się od zamiennych, czyli standardowych ERC20 (Ethereum), TRC20 (Tron), czy BEP20 (Binance Smart Chain), ale ich przechowywanie jest identyczne.
Swoje NFT możesz trzymać w dowolnym portfelu oferującym wsparcie łańcucha bloków, na którym posiadasz tokeny. Dla przykładu NFT stworzone na Ethereum możesz przechowywać na portfelach takich jak MetaMask. Tokeny są przypisane do twojego adresu, więc ewentualna utrata dostępu jest bardzo kosztowna. W kryptowalutach sam jesteś odpowiedzialny za swoje dane i ich bezpieczeństwo.
Gdzie kupić, sprzedać lub stworzyć NFT
NFT możesz kupować i sprzedawać na rynkach do tego przeznaczonych. Najpopularniejsze to Opensea i Rarible.
Jeśli nie jesteś programistą to OpenSea pozwala w bardzo prosty sposób stworzyć własne NFT. Wystarczy przesłać plik graficzny, wideo, muzyczny lub model 3D, określić parametry i wypuścić własną kolekcję, lub pojedynczy token. Podczas przesłania swojego NFT do sieci musisz jednak pokryć opłatę za “wybicie”, w przypadku OpenSea będzie to opłata w ETH.
Kilka przykładów wykorzystania NFT:
- Gry. Każdy przedmiot w grze, czy skin może być tokenem niezamiennym
- Przedmioty kolekcjonerskie. Np. karty, które mogą skrywać dodatkowe funkcjonalności np. być przepustką na jakieś wydarzenia lub uprawniać do otrzymania darmowych tokenów
- Sztuka. Obrazy w postaci plików jpg, lub prawo do własności fizycznych obrazów
- Bilety. Zarówno na wydarzenia on-line jak i off-line
- Prawa do własności budynków, działek, pojazdów w świecie rzeczywistym
- Wiele, wiele więcej…
NFT
NFT często są mylnie kojarzone tylko z “obrazkiem sprzedanym za miliony dolarów”. O ile niektórzy płacą astronomiczne i niezrozumiałe również dla mnie kwoty za czyjąś pracę w postaci elektronicznej, to po pierwsze nie moje pieniądze, a po drugie NFT największe zastosowanie mogą znaleźć właśnie w wyżej wymienionych sektorach, a nie tylko "być obrazkami". Mogą zrewolucjonizować rynek gier, biletów, czy chociażby nieruchomości.
Pomińmy już to, co w ogóle oznacza, że coś nie jest warte jakiejś kwoty. Czyjaś praca nie jest warta milionów, bo jest w wersji cyfrowej, ale plama farby na płótnie już jest? Dla jednego banan przyklejony do ściany jest coś wart, dla innych sztuka cyfrowa i prawo do własności cyfrowych przedmiotów. Prawda jest taka, że coś jest warte tyle, ile ktoś za to zapłaci.
