Jeszcze dobrze nie otrzeźwieliśmy po świętowaniu Nowego Roku, a już przyszło nam odebrać airdrop Dymension, ciekawego projektu “RollApps”. W gronie odbiorców znalazło się kilka ekosystemów i projektów. Byli to posiadacze konkretnych NFT na Ethereum i Solana, rozwiązania L2, ale przede wszystkim członkowie ekosystemu Cosmos.
Choć sposobów na otrzymywanie airdropów jest mnóstwo, a najlepszym jest po prostu używanie kryptowalut, tak w ekosystemie Cosmos można je zdobywać bardzo łatwo, (niemal) bez żadnego wysiłku. Wystarczy do tego wykonanie kilku prostych czynności, które opiszę w tym artykule. Ten sposób nie jest najlepszy, ale zdecydowanie najprostszy i najbardziej popularny. Nie wymaga właściwie żadnej wiedzy, “farmienia”, wdrażania smart kontraktów, itp., a potrzebna inwestycja zarówno kapitału, jak i czasu oraz umiejętności, jest niewielka.
Tym sposobem jest oczywiście staking kilku podstawowych tokenów tego ekosystemu. Staking oraz dodatkowo wykonywanie kilku podstawowych transakcji. Tyle wystarczy, aby raz na jakiś czas otrzymać niezłą premię.
Zanim przejdziemy do dania głównego, muszę coś zaznaczyć. Airdropy nie są niczym pewnym. Mają losową wartość i wymagania, a wahania cen mogą sprawiać, że nawet po ich otrzymaniu wyjdziemy na zero, albo i na minus. O ryzyku jeszcze wspomnę, ale pamiętajmy, że nie ma tu nic pewnego. Więcej o tym w sekcji “Czy warto?”.
Artykuł nie stanowi porady inwestycyjnej, a jest jedynie subiektywną opinią autora bazującą na jego doświadczeniu i zebranych informacjach. Zawsze należy podejmować własne, świadome decyzje i pamiętać o ryzyku.
Kluczowe projekty ekosystemu Cosmos dla zdobywania airdropów
W bardzo rozległym ekosystemie Cosmos mamy do czynienia z trzema kluczowymi projektami, które otrzymują i w przyszłości zapewne będą otrzymywać większość airdropów. Są to oczywiście ATOM, główny token Cosmos Hub, OSMO - token łańcucha giełdowego Osmosis oraz najnowszy gracz - TIA, token projektu, który wystartował w formie airdropu i to nie byle jakiego. Był to jeden z największym aidropów w 2023 roku.
Lista mogłaby być znacznie dłuższa i można dodać do niej Injective, Sei, Kujira, czy Stride, jednak rdzeniem niemal każdego airdropu są właśnie te trzy projekty. W 2024 roku to nowy token TIA może być przepustką do największej liczby dropów.
Jeśli czas i być może ważniejsze - kapitał - pozwoli Ci na więcej, to można rozwijać swoje airdropowe konto na te cztery dodatkowe tokeny, a nawet kolejne. Zasady są podobne dla każdej sieci, więc spokojnie każdy sobie poradzi po kilku początkowych wskazówkach.
Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymywać airdropy w ekosystemie Cosmos?
Każdy startujący projekt może mieć własne zasady… i tak właśnie jest co pokazało wiele nowych tokenów, a jeszcze nowsze podejście zastosowała ogłoszona dosłownie wczoraj (z perspektywy czasu pisania) Saga.
źródło: X
Nie ma jednego magicznego sposobu na otrzymanie każdego airdropu w dużej ilości. Jest jednak pewien prosty schemat, którego przestrzeganie uprawnia do odbioru większości airdropów bez niemal żadnego wysiłku. Choć lepsze będzie tu użycie czasu przeszłego, ponieważ przestrzeganie tych zasad w przeszłości uprawniało do airdropów. Jak będzie dalej? Zobaczymy.
Dwa kluczowe warunki to wspomniany staking oraz wykonywanie transakcji.
Staking
Najważniejszym warunkiem jest staking naszych tokenów, ale nie byle jak i byle gdzie. Staking na giełdach lub u walidatorów giełdowych, odpada. Często są oni wykluczani.
Najlepiej stakować u walidatorów spoza czołowych top 10-15. Wykluczanie topowych zdarza się i na wszelki wypadek oraz przy okazji dla zwiększania decentralizacji, warto wybierać tych nieco mniejszych, ale jednocześnie nie najmniejszych lub takich z prowizją 0%. Warto interesować się walidatorami w okolicy Top 20.
No i kluczowa kwestia. Najlepszy czas na staking był rok temu, drugi najlepszy jest dziś. A jeśli nie dziś, to “jak najwcześniej”.
Niech te słowa nie wywołają u Ciebie FOMO. Nie to jest ich celem. Najpierw zapoznaj się z projektami, ryzykiem i wybierz najlepiej dla siebie, ale zrób to najszybciej, jak możesz. Tutaj liczy się czas. Na wiele airdropów, które nadchodzą jest już dla Ciebie za późno, ale im dłużej będziesz się wahał, tym mniejsze szanse na otrzymanie kolejnych.
Wykonuj transakcje on-chain
Jeśli chcesz stakować ATOM lub TIA, to kup… OSMO i wymień je na giełdzie Osmosis na ATOM, TIA lub dowolny inny token, a następnie prześlij zakupione tokeny do odpowiedniej sieci. Jeśli chcesz stakować OSMO zrób odwrotnie.
Wykonuj transakcje i transfery międzyłańcuchowe. Nie musisz farmić jak szalony, spamując transferami o wartości $1, ale jeśli chcesz kupić lub sprzedać coś związanego z ekosystemem Cosmos, rób to on-chain. Przesyłaj, wymieniaj, testuj. Stracisz na tym grosze w postaci opłat transakcyjnych, ale (zwłaszcza ostatnio) aktywność także jest brana pod uwagę. Nie każdy airdrop wiąże się tylko ze stakingiem, a nawet jeśli, to dodatkowe tokeny za aktywność zawsze się przydadzą.
Ile trzeba zainwestować?
Wiemy już, że trzeba stakować. Jak to robić i jakie jest ryzyko tej zabawy, opiszę już za chwilę, ale zacznijmy od kasy. Ile trzeba włożyć, żeby coś później wyjąć?
Wymagania są różne. Wiele osób w mediach społecznościowych często żałuje, że nie została uwzględniona, ponieważ stakowała za mało, albo za późno. Jeśli Twój kapitał jest bardzo niewielki, nie rozdzielaj go na wiele adresów, bo możesz dostać 10 razy 0 tokenów.
Ile więc trzeba stakować? Uniwersalnie “zalecaną” wartością jest minimum $100-$150, jednak jeśli posiadasz większe możliwości, użyj nieco wyższych wartości.
Powinno się stakować co najmniej:
- 20+ ATOM
- 20+ TIA
- 200+ OSMO
Czasem jednak wystarczy staking 1 ATOM lub 10 OSMO (tak jak w przypadku airdropu Dymension), a czasem minimum równowartości $100, które dodatkowo jest mnożone przez punkty za aktywność on-chain (np. Namada) lub $75 i aktywność on-chain w przypadku Celestia.
Zazwyczaj, im więcej stakujemy, tym więcej tokenów otrzymamy, jednak warto też wiedzieć, że niektóre airdropy dla dużych i małych stakowanych kwot są bardzo podobne i wtedy liczy się, kto ma założone więcej adresów, na których stakuje tokeny. Tego typu strategia jest pomocna jeśli mamy większe kwoty, ale nie tylko. Przykładowo. Dla jak najlepszej optymalizacji warto posiadać kilka adresów Cosmos, na których stakujemy co najmniej 20+ ATOM, niż jeden z np. 100 ATOM.
Można też spróbować innego sposobu. 1 adres stakuje 20+ ATOM, a 20 innych adresów stakuje po 1 ATOM lub 4 x 5 ATOM (lub TIA). W taki sposób otrzymamy zarówno airdrop z wyższym wymaganiem, jak i mamy potencjał otrzymać kilka razy więcej, jeśli projekt ma niskie wymagania. To zależy już od tego ile macie czasu, czy chce wam się zakładać tyle kont i uważać tak, aby nie wiązać ich ze sobą.
Rozwój analizy on-chain sprawia, że warto robić to mądrze. Celestia podjęła kroki w celu wynagradzania bardziej aktywnych użytkowników. Mogą też być podejmowane kroki w celu wykluczenia kont "sybil", a więc tych farmiących airdropy, które należą do jednego użytkownika. Niezależnie od skuteczności takiego systemu, zwłaszcza przy bardzo małych kwotach, czasem lepiej stakować kilka sieci (np. 20 ATOM i 200 OSMO) i być tam bardziej aktywnym niż 4 razy 10 ATOM na 4 kontach, na których nic innego nie robimy. Oczywiście zrobisz jak uważasz. Strategie są różne.
O tym co może decydować o wysokości airdropów, zwłaszcza tych najbardziej wartościowych, które biorą pod uwagę zaangażowanie, warto poczytać tutaj.
Jakie jest ryzyko stakingu i polowania na airdropy?
Przede wszystkim należy wyjaśnić co to w ogóle jest staking, a dokładniej mówiąc delegacja, bo to robimy jeśli nie mamy własnego węzła walidatora, a zakładam, że 99.99% z was nie ma.
Delegacja to proces, w którym niejako “oddajemy głos”, w postaci zablokowania naszych tokenów, na walidatora, który bierze udział w konsensusie.
W każdej chwili możemy zakończyć staking lub przekierować delegację do innego walidatora, jednak aby znów móc używać tokenów, np. wysłać je na giełdę, aby sprzedać, musimy odczekać pewien czas. Ten czas w ekosystemie Cosmos wynosi zazwyczaj 21 dni.
Przez 3 tygodnie po decyzji o zakończeniu stakingu nie możemy przesyłać tokenów!
Ta blokada jest pierwszym ryzykiem. Jeśli token mocno zyskuje, a my chcielibyśmy wyciągnąć zyski, bo stakujemy wszystko, albo znaczną większość tego co mamy, to musimy poczekać 3 tygodnie przed sprzedażą.
Slashing
Drugie i ważniejsze ryzyko, to slashing. Jeśli walidator, do którego oddelegowaliśmy nasze tokeny, źle wykonuje swoje obowiązki, może zostać ukarany "obcięciem", czyli utratą, części jego tokenów. Jego własnych, oraz wszystkich delegujących, którzy go wybrali!
Slashing nie zdarza się często, ale może się wydarzyć i możemy stracić część, a w ekstremalnych przypadkach, wszystkie, tokeny. Warto więc stawiać na dużych, znanych walidatorów, ale też, nie tych największych, zwłaszcza giełdowych, ponieważ możemy nie otrzymać wszystkich airdropów.
Phishing
W artykule o oszustwach w kryptowalutach napisałem o tym sporo. Zdecydowanie nie wszystko, ale sporo.
Phishing, czyli podszywanie się pod innych, jest bardzo bolesną formą ataku na nasze środki. Jeśli nie tylko stakujemy pod airdropy, które sprzedajemy od razu po otrzymaniu, ale robimy też inne rzeczy na naszym koncie, np. niektóre dropy trzymamy, bo są obiecujące, albo mamy inne tokeny, bo Cosmos nas zainteresował i przy okazji inwestujemy, kupujemy NFT, itp., to w momencie dużych airdropów możemy przez nieuwagę stracić wszystko.
Gdy pojawia się możliwość odebrania airdropu pojawiają się też scamy. Profile w mediach społecznościowych, czy strony wyglądające jak prawdziwe, z podobnym linkiem, ale nie będące prawdziwymi, które mają jeden cel - Ukraść to, co masz.
Odbierając airdrop musimy zachować pełną świadomość i upewnić się 4 razy, że strona, na której jesteśmy i z którą łączymy swój portfel, albo swoje portfele, jest "oficjalna" oraz, że airdrop nie jest oszustwem powstałym tylko po to, aby zmusić nas do połączenia portfela i podpisania złośliwej transakcji.
W ekosystemie Cosmos nie spotkałem się jeszcze z wieloma historiami oszukanych (co nie znaczy, że ich nie ma), ale przykłady z innych sieci można mnożyć. Oto jeden. Z tego roku. A rok trwa 5 dni…
źródło: X
Zagrożeń jest sporo, ryzyko istnieje i nie jest związane tylko z tym, że cena spadnie, albo zapomnimy odebrać mega airdrop.
No właśnie. Mimo że sam proces stakingu jest pasywny, odbieranie airdropów nie jest! Należy być świadomym i śledzić cały ekosystem Cosmos. Bardziej niż brak airdropów boli ich nieodebranie…
Pomocna w tym może być strona https://airdrops.one lub śledzenie kont w mediach społecznościowych, które zajmują się takimi tematami.
Jeśli już bawimy się w staking i airdropy musimy być świadomi, że mimo potencjału otrzymania fajnego airdropu i niezłego oprocentowania samego stakingu, istnieje wiele czynników, które mogą nam przeszkodzić w zarobku.
Czy warto?
Staking tokenów ekosystemu Cosmos nie tylko pozwala otrzymywać airdopy, ale i jest nieźle oprocentowany. To jest dodatkowa zaleta.
Jednak nasze zyski nie zależą od ilości tokenów, jaką otrzymamy, czy to ze stakingu, czy z airdropów, a od ceny gdy sprzedajemy! Dokładniej mówiąc od różnicy pomiędzy inwestycją, a przychodem ze sprzedaży.
Zarówno ta informacja, jaki i spadki cen są oczywistością nie tylko na rynku kryptowalut, ale tutaj potrafi być bardzo gorąco.
Aby stakować TIA pod airdropy i zysk z nagród stakingowych musimy przeanalizować ten token pod wieloma kątami. Tokenomia, odblokowania, oferta projektu, moment rynku, w jakim się znajdujemy (według Ciebie oczywiście). To wszystko ma znaczenie, ponieważ wpływa na zyski i… sens zabawy w polowanie na airdropy i staking.
Kupując TIA za $14 może się okazać, że za rok kosztuje ona $5 (albo $30, góra też jest możliwa). W takim wypadku staking, nawet przy 16% APR, nie pokryje strat w cenie, podobnie jak airdropy mogą go nie pokryć. Może ich w ogóle nie być, albo się nie załapiemy na te największe, albo będą niskie, albo nie odebraliśmy jakiegoś, a musimy odbierać wszystkie, bo często o zysku może decydować ten jeden, największy.
Kupując token, nawet tylko pod łapanie airdropów, musimy wiedzieć co kupujemy, na jak długo i dlaczego. Co nam z airdropu o wartości $2000, jeśli na inwestycji w token stracimy $5000…
Zarabianie ogromnych kwot, opisywanym tu (najpopularniejszym) sposobem też jest mitem. Airdropy potrafią być naprawdę wysokie, ale nadal są proporcjonalne do naszej inwestycji. Za staking $150 nie zmienimy naszego życia, ale inwestycja kilku tysięcy złotych może sprawić, że jeden airdrop może podwoić, albo i potroić nasze (airdropowe) portfolio, a to są już bardzo fajne kieszonkowe.
Przykładowo: Staking 21 ATOM zakupionych za około $200 potrafił dać mniej więcej 160 TIA. Jeśli sprzedaliśmy od razu po kursie $2.5 to nasza początkowa inwestycja podwoiła się tylko z tego jednego airdropu. Jeśli przeanalizowaliśmy TIA, jej potencjał, hype, tokenomię, itp. i wiedzieliśmy, że $2.5 to nie jest dobra krótkoterminowa cena i poczekaliśmy, to dzisiaj TIA kosztuje $15, co daje nam airdrop o wartości $2400 z inwestycji $200…
Oczywiście airdropy takie jak TIA zdarzają się rzadko. Częściej w ekosystemie Cosmos (za sam staking), mamy do czynienia z airdopami takimi jak np. Neutron, czyli maksymalnie kilka procent zwrotu dodane do naszego stakingu. Czasem więcej, czasem mniej, ale nie są to kwoty, które pozwolą przejść na emeryturę.
Gdybym miał odpowiedzieć dziś czy warto stakować ATOM, TIA i OSMO powiedziałbym, że tak, ale bez szaleństw i skupienia się tylko na tym, bo możemy się rozczarować. Największa nadzieja takiego stakingu, to pojawienie się nowej bomby, takiej, jaką była TIA. Kilka projektów ma w tym roku startować, ale obawiam się, że gdy to czytasz, na wiele jest już dla Ciebie za późno.
Inwestycja w staking jest więc inwestycją w przyszłość i należy tak to traktować. Jako inwestycję w przyszłe lata, może drugą połowę 2024 roku, choć nigdy nie wiadomo. A nóż zdążymy na coś wyjątkowego. Myślę, że warto spróbować za ROZSĄDNĄ część kapitału, choć oczywiście nie jest to porada finansowa, a jedynie moja skromna opinia.
Gdzie i jak? Staking w praktyce
No dobrze. Skoro coś już wiemy o airdropach Cosmos, to jak w praktyce wygląda cały ten proces od podstaw? Jakiego używać portfela, jak stakować i u jakich walidatorów? Jeśli masz już doświadczenie w stakingu i zakładaniu portfeli, to możesz pominąć tę sekcję i przejść do podsumowania.
Naszym przykładem będzie ATOM, ale kroki są właściwie identyczne dla innych sieci.
W mojej opinii najlepszym portfelem ekosystemu Cosmos jest Keplr. Nie tylko jest banalny w obsłudze, ale udostępnia też świetny panel do obsługi wielu sieci naraz.
Pobieramy Keplr i tworzymy portfele sieci Cosmos
1. Pobieramy portfel z oficjalnej strony dla naszej przeglądarki https://www.keplr.app/download.
2. Klikamy Create a new wallet, a następnie Create new recovery phrase, aby utworzyć nowy portfel.
3. Teraz CZYTAMY i potwierdzamy, że rozumiemy, aby nikomu nie udostępniać frazy seed.
4. Zapisujemy naszą frazę w bezpiecznym miejscu.
5. Potwierdzamy zapisanie frazy przez wpisanie wybranych słów, ustalamy nazwę portfela (dowolna) i hasło (silne).
6. Następnie wybieramy sieci, które chcemy widzieć. Mogą to być wszystkie lub dla lepszej przejrzystości tylko nasze 3 główne (Cosmos Hub, Celestia i Osmosis). Później możemy dodać sieci jeśli chcemy.
To wszystko! Portfel założony, można go otworzyć, zalogować się hasłem i wpłacić środki na dowolny łańcuch tego ekosystemu.
Jak przesłać tokeny i stakować?
Oto jak wygląda panel portfela Keplr w wersji rozszerzenia przeglądarki:
Aby otrzymać środki, musimy skopiować nasz adres. Wszystkie adresy znajdują się pod przyciskiem Copy Address. Po kliknięciu pokażą nam się wszystkie adresy, każdej wybranej przez nas sieci.
Adres Cosmos Hub, na który przelewamy ATOM rozpoczyna się od “cosmos”, adres Celestia, na który możemy przesłać TIA rozpoczyna się od “celestia”, itd.
Po przesłaniu tokenów klikamy Manage Portfolio in Keplr Dashboard, co przeniesie nas na stronę https://wallet.keplr.app
Tam możemy zarządzać naszym stakingiem. Po lewej stronie wybieramy łańcuch, np. Cosmos Hub i zjeżdżamy w dół. Zobaczymy listę walidatorów.
W tabeli znajduje się nazwa walidatora, ilość tokenów ATOM oraz prowizja, jaką pobiera od nagród.
Wybieramy tego, który nas interesuje i klikamy Stake. Tutaj możemy też przejść do strony walidatora, aby nieco go poznać. Wpisujemy liczbę tokenów, znów klikamy Stake i zatwierdzamy transakcję w portfelu.
Jak już wspomniałem. Nie stakujemy u walidatorów giełd (Coinbase, Binance, Kraken, Upbit, itp.). Nie stakujemy u tych z 0% prowizją, ale też tych z bardzo wysoką, jak 10-15%. Optymalna prowizja to około 5%.
Jeśli kompletnie nie wiesz kogo wybrać, może to być np. Figment (choć mają wyższą prowizję), Stakely lub Citadel.one. Można też sprawdzić, który walidator jak głosował na pewne propozycje w zarządzaniu, z punktu widzenia ATOM pozytywne dla sieci i tym także się sugerować. Oczywiście w zależności od tego, czy zgadzamy się z nimi, czy nie.
Aby stakować inne tokeny, np. OSMO, wszystko robimy tak samo, tylko wybieramy inną sieć w panelu Keplr. W tym wypadku Osmosis. Walidatorzy każdej sieci Cosmos często się powtarzają. Mimo to, najlepiej za każdym razem wybrać innego, w razie jakichś problemów jednego z nich.
Transakcję on-chain, które także się liczą, najczęściej będą wymianami na giełdzie, np. Osmosis https://app.osmosis.zone.
Aby wpłacić tokeny na łańcuch Osmosis, wchodzimy na stronę giełdy, przechodzimy do zakładki Assets i wybieramy środki, które chcemy wpłacić. Oczywiście musimy mieć je już zakupione na portfelu. Z tego miejsca także wypłacamy środki na odpowiadające im łańcuchy już po wymianie. Każda transakcja, niezależnie od sieci Cosmos, jest potwierdzona przez nasz portfel Keplr.
Plusem Osmosis jest to, że nie potrzebujemy OSMO, aby wykonywać transakcję, choć oczywiście możemy nieco zakupić. Opłaty możemy pokryć w ATOM. Aby wybrać token opłat, w momencie potwierdzania wymiany na portfelu klikamy w pole Transaction Fee i wybieramy OSMO lub ATOM.
Po zamianie możemy wypłacić tokeny do sieci, na której następnie będziemy je stakować. Np. po zakupie TIA musimy wypłacić je z zakładki Assets do sieci Celestia.
Podsumowanie
Staking niemal każdego tokena w ekosystemie Cosmos, po kilkuminutowym zapoznaniu się z portfelem Keplr i ich panelem głównym, jest banalnie prosty. Parę kliknięć i gotowe.
Podobnie sprawa wygląda z wymianami na Osmosis oraz transferami środków.
Czy warto polować na airdropy w ekosystemie Cosmos najpopularniejszym sposobem, jakim jest po prostu staking? Wydaje się, że jest to fajny dodatek do portfolio, zwłaszcza w hossie, aczkolwiek nie jest to sposób na życie. Airdropy nie są wcale tak częste, a te prawdziwie wysokie pojawiają się rzadko.
Zakup tokenów do stakingu powinien być przemyślany. Jeśli uważamy, że ATOM za $10 to okazja, bo cena za 2-3 lata będzie wyżej, to zdecydowanie warto stakować pamiętając o ryzyku tego procesu i o odbieraniu airdropów!
Jeśli nie stawiamy na Cosmos, to inwestycja w staking pod airdropy kilkustet dolarów też nie wydaje się wielkim poświęceniem, choć oczywiście zależy to od grubości naszego portfela.
Przez ostatnie lata, warto było stakować ATOM tylko dla jednego airdropu - Celestia. Może więc w przyszłości pojawi się “nowa Celestia”, może nawet większa? Kto wie…
Nie ma tu nic pewnego, ale jeśli już się zdecydujesz, to proces stakowania jest banalnie prosty, a transakcje co jakiś czas i tak pewnie jakieś wykonasz, choćby po to, aby… sprzedać airdropy. Choć warto troszkę więcej się pobawić i wykonywać dodatkowe transakcje, aby nie wyglądać jak bot.
