Wiele projektów nie zaczyna swojego istnienia od skupienia się nad aspektem decentralizacji, ale znaczna większość dąży do osiągnięcia jak największej. Każda kryptowaluta na rynku jest w pewnym stopniu i pod pewnymi względami zdecentralizowana, ponieważ jest to jeden z kluczowych aspektów działania kryptowalut. Wysoka decentralizacja to nie tylko puste hasła i fajne nagłówki w prasie, ale wiele korzyści dotyczących użytkowników i ich bezpieczeństwa, braku cenzury, zapewnienia ciągłości działania oraz niezmienności blockchain.
Fani różnych projektów przekrzykują się na temat tego, który projekt podchodzi do decentralizacji w najlepszy sposób i osiąga największy jej poziom. Nie da się jednak tego jednoznacznie ocenić i sprowadzić dyskusji do prostych liczb będących wskaźnikiem tego, czy kryptowaluta jest zdecentralizowana, czy też nie.
Choć nie istnieje magiczne narzędzie pozwalające ocenić poziom decentralizacji, Nakamoto Coefficient jest jednym z najpopularniejszych na rynku.
Co to jest Nakamoto Coefficient?
Nakamoto Coefficient, to sposób na określenie decentralizacji łańcucha bloków lub innego zdecentralizowanego systemu za pomocą jednej liczby. Ta liczba reprezentuje ilość jednostek potrzebnych do skompromitowania co najmniej jednego podstawowego podsystemu. System oceny został zaprezentowany już w 2017 roku przez Balaji S. Srinivasana i Lelanda Lee.
Podstawową ideą współczynnika Nakamoto jest wyliczenie i określenie ile jednostek musiałby zostać skompromitowane, aby wpłynąć na co najmniej jeden istotny podsystem sieci, oraz wykorzystanie ich minimalnej liczby jako miary decentralizacji systemu. Im wyższa wartość Nakamoto Coefficient, tym bardziej zdecentralizowany jest system.
Oryginalna definicja współczynnika Nakamoto pozwala oceniać wiele z kluczowych podsystemów wymaganych do działania łańcucha bloków takich jak kopanie, ilość klientów, rozwój, dystrybucję środków na adresach itp.
Jednak dziś najczęściej spotyka się wykorzystanie Nakamoto Coefficient jako wskaźnika, który określa ilość węzłów (górników lub walidatorów) potrzebną do wywarcia złego wpływu na sieć. Gdy gdzieś usłyszysz o "Nakamoto Coefficient" zapewne będzie chodziło właśnie o to.
Przykłady
Sprawdźmy i oceńmy współczynnik Nakamoto dla dwóch przykładowych projektów.
W przypadku Bitcoina wymagane jest przejęcie 51% mocy hashrate, aby móc zaatakować sieć poprzez cenzurę transakcji, a nawet cofać stan łańcucha, czyli wydawać podwójnie. Jak wygląda wskaźnik Nakamoto Coefficient Bitcoina?
btc.com
Zgodnie z powyższą grafiką Nakamoto Coefficient Bitcoina wynosi 3, ponieważ wystarczą trzy współpracujące pule, aby przejąć 51% mocy. W przypadku Ethereum jest identycznie. Nakamoto Coefficient największej platformy smart kontraktów wynosi 3.
Zdrugiej strony mamy także projekty Proof of Stake. Jak je oceniać?
Choć w POS również istnieje ryzyko ataku 51%, systemy Proof of Stake zazwyczaj wymagają skompromitowania tylko 33% sieci, aby ewentualni napastnicy negatywnie wpłynęli na żywotność i zaburzyli działanie konsensusu. Co to oznacza?
W mechanizmie konsensusu BFT dwie trzecie stawki walidatorów musi zagłosować i zgodzić się na dodanie kolejnego bloku przez proponowanego walidatora, jeśli więc 1/3 "stake" biorącego udział w konsensusie z jakiegoś powodu będzie zachowywać się szkodliwe, konsensus nie zostanie osiągnięty, a łańcuch się zatrzyma.
Nakamoto Coefficient dla BTC określiliśmy więc poprzez ilość górników (dokładniej mówiąc pul), których ogólna moc przekracza 51%, natomiast w przypadku systemu POS stosujących konsensus BFT, takich jak np. Cosmos, dotyczy to 33% stawki zablokowanej u walidatorów.
W przypadku Cosmos Hub współczynnik wynosi 7, czyli ponad dwukrotnie więcej niż u BTC, mimo iż zmierzyliśmy 33% stawki, a nie 51% mocy.
Czy to oznacza, że nasz przykładowy Cosmos jest dwa razy bardziej zdecentralizowany niż Bitcoin? Według tych prostych danych tak, ale należy pamiętać o jednej ważnej kwestii...
Nakamoto Coefficient nie jest idealny
Na decentralizację wpływa mnóstwo czynników. Tylko te, które wymieniliśmy, czyli stawka i hashrate mogą mieć mnóstwo zmiennych. Pule Bitcoina jak sama nazwa wskazuje są pulami, czyli połączoną mocą wielu różnych górników, którzy mogą się w każdym momencie “przełączyć”, z drugiej strony co jeśli np. te 7 węzłów Cosmos Hub kontrolowałaby potajemnie jedna instytucja, albo jedna osoba? Oczywiście tak nie jest, ale pokazuje to, że sam wskaźnik, choć pomocny, nie jest ani idealny, ani jedynym, na co należy patrzeć.
Często w tych bardziej szczegółowych obliczeniach Nakamoto Coefficient patrzy się właśnie na to, czy dany operator kontroluje więcej niż jeden węzeł i ile ten węzeł ma mocy decyzyjnej w sieci. Jak prezentuje się geograficzna dystrybucja węzłów, jak wygląda podział tokenów w sieci (ile mają wieloryby) i wiele, wiele innych.
Podsumowanie
Nakamoto Coefficient jest przydatnym wskaźnikiem, który potrafi w przybliżeniu podać ogólny poziom decentralizacji danej sieci. Korzysta z niego wiele firm analitycznych, ale zazwyczaj służy jako narzędzie poglądowe, nie jedyne źródło nieomylnej prawdy. W kryptowalutach nic nie jest zero-jedynkowe i warto o tym pamiętać.
Czytając analizy decentralizacji opierające się o ten wskaźnika warto więc sprawdzać metodykę oceny, jaką kierowali się autorzy i czy uwzględnili w niej więcej zmiennych, czy może ogólnie i powierzchownie przedstawili poziom decentralizacji.
